ආත්මාර්ථ පරාර්ථසාධනය පිළිබඳ වූ බලවත් වීර්‍ය්‍ය ප්‍රයත්න භාග්‍යය ය. සිදු කරන අර්ථයෙහි විශාලත්වය අනුව ඒ ඒ දෙය සිදු කිරීමට මහත් විර්‍ය්‍යයක් වුවමනා ය. බුද්ධත්වය පමණ මහත් වූ උසස් වූ අන් තත්ත්වයක් නැත. ඒ උසස් තත්ත්වවලට පැමිණීමට එයට සුදුසු මහත් වීර්‍ය්‍යක් වුවමනාය. බෝධි සත්ත්වයන් වහන්සේගේ වීර්‍ය්‍යපාරමිතා සංඛ්‍යාත වීර්‍ය්‍ය තුබූ නිසා උන් වහන්සේට ලොවුතුරා බුදු බව ලැබිය හැකි විය. තථාගතයන් වහන්සේ ලොවුතුරා බුදුබවට පැමිණි පන්සාළිස් වසක් මුළුල්ලෙහි බුද්ධකෘත්‍යය සිදු කළ සේක. ලෝකයෙහි ඇති කෘත්‍යයන් අතරින් සියල්ලට ම මහත් වූ කෘත්‍යය බුද්ධකෘත්‍යය ය. දහස් ගණනක් ජනයා සේවයෙහි යොදවා ගෙන කරන කර්මාන්තයක් වේ නම් එය මහත් වූ කෘත්‍යයකි. එය සිදු කිරීමට එයට ප්‍රමාණවන තරමට මහත් ප්‍රයන්තයක් ද තිබිය යුතු ය. රටක් පාලනය කිරීම එයට වඩා විශාල කෘත්‍යයෙකි. එය සිදු කළ හැකි වීමට ආයතනයක් පාලනය කිරීමේ ප්‍රයන්තයට වඩා මහත් ප්‍රයන්තයක් තිබිය යුතු ය. රටවල් ගණනක් පාලනය කරනවා නම් එය ඉතා මහත් කෘත්‍යයක් වන බැවින් එයට විශාල ප්‍රයන්තයක් තිබිය යුතු ය. නැතහොත් එය නො කළ හැකි ය. දිව්‍යබ්‍රහ්මලෝක සහිත සක්වළ දස දහසක් සත්ත්වයනට යහපත සිදු කිරීම බුද්ධකෘත්‍යය ය. එබඳු මහත් කෘත්‍යයක් රාජාදි අන් කිසිවකුට නැත. රටවල්ගණනක් පාලනය කරන රජකුගේ කෘත්‍යය බුද්ධකෘත්‍යය හා සසඳතහොත් ඉතා සුළු ය. දසදහසක් ලෝක ධාතුවල එද එදාට ධර්මය අවබෝධ කළ හැකි පමණට නුවණ මුහුකුරා ගියවුන් සොයා බලා ඔවුනට චතුස්සත්‍යය අවබෝධ කරවීම බුද්ධකෘත්‍යයෙකි. රත්නත්‍රය කෙරෙහි පහදවා තිසරණයෙහි පඤ්චශීලයෙහි පිහිටවිය හැකියවුන් බලා එසේ කිරීම බුද්ධකෘත්‍යයෙකි. දානාදි පින්කම්වල යෙදෙවිය හැකි පුද්ගලයන් බලා ඔවුන් ඒවායේ යෙදවීම බුද්ධකෘත්‍යයෙකි. පැවිද්දට සුදුස්සන් සොයා බලා දහම් දෙසා ඔවුන් පැවිද්දෙහි යෙදවීම බුද්ධකෘත්‍යයෙකි. සුදුසු කල් බලා පැවිද්දන්ට සිකපද පැනවීම බුද්ධකෘත්‍යයෙකි. පැවිදි වූවන්ට අර්හත්වයට පැමිණිය හැකිවීම පිණිස ඒ පුද්ගලයන්ට සුදුසු කමටහන් කියා දීම බුද්ධකෘත්‍යයකි. කමටහන් ගෙන ආරණ්‍යාදී විවේකස්ථානවල මහණදම් පුරන පැවිද්දන්ගේ තතු සොයා ඔවුන්ට සුදුසු උපදෙස් දීම බුද්ධකෘත්‍යයකි. භේද වූවන් සමගි කිරීම බුද්ධකෘත්‍යයෙකි. පැවිද්දන්ට පිණ්ඩපාතය සුලභ කිරීම බුද්ධකෘත්‍යයෙකි. ආයු ගෙවී ඇති එදිනෙදා මිය අපායට යන්නට සිටින්නවුන් වෙත ගොස් ඔවුනට සුගතියෙහි ඉපදීමට සැලැස්වීම බුද්ධකෘත්‍යයෙකි. මිත්‍යාධර්ම පතුරුවා ජනයා නො මඟ යවන ජනයන් අපාමඟට පමුණුවන, ජනයාට සගමොක් මඟ වසන මිත්‍යාදෘෂ්ටිකයන් මැඩලීම බුද්ධකෘත්‍යයෙකි. මිථ්‍යාධර්ම අසා මිසදිටු ගෙන සිටිනා ජනයා සම්‍යක්දෘෂ්ටියෙහි පිහිටවීම බුද්ධකෘත්‍යයෙකි. විපතට පත්වන්නට යන ජනයා ඉන් මුදාලීම බුද්ධකෘත්‍යයෙකි. තථාගතයන් වහන්සේ දිවා රාත්‍රි දෙකෙහි අනසලව පසුබැස්මක් නැතිව මහත් උත්සාහයෙන් ඒ බුද්ධකෘත්‍යයන් සිදු කරන සේක. බුද්ධකෘත්‍යයන් සඳහා යොදුන් ගණන් දුර මඟ ගෙවා පා ගමනින්ම ද වැඩ ම කරන සේක. රජුන්ගෙන් සිටුවරුන්ගෙන් මහධනපතීන්ගෙන් ලැබෙන ප්‍රණීත භෝජනයන් හැර දුගියන්ට අනුකම්පාවෙන් ඔවුන් පිරිනමන නීරස බොජුන් වළඳනා සේක. දෙව්විමනක් බදු මනරම් ගඳකිළියක් තිබිය දී මැසි මදුරුවන් ගහන කැලෑවල වැඩ වෙසෙන සේක. රුක්මුල්හි වැඩ වෙසෙන සේක. කිසිදු සෙවනක් නැති පිට්ටනි වලද රාත්‍රිය ගත කරන සේක. ගුහාවල මඩුවල රාත්‍රිය ගත කරන සේක. මාරාන්තික රෝගයකින් පෙළෙමින් අතිශයින් දුබලව විසූ පිරිනිවන් පානා දින රාත්‍රියේ ද ඒ මහා වීරයන් වහන්සේ අවසන් මොහොත පැමිණෙන තෙක් ම වීර්‍ය්‍යය නො හැර බුද්ධකෘත්‍යය සිදු කළ සේක. පිරිනිවන් මඤ්චකයෙහි සැතපුණු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආනන්ද ස්ථවිරයන් වහන්සේට හා පැමිණ සිටි භික්ෂූන්ට දහම් දෙසූ සේක. දීර්ඝ සූත්‍ර දේශනයක් වන මහා සුදර්ශන සූත්‍රය ඒ රාත්‍රියේ දී ම දේශනය කළ සේක. සුභද්‍ර නම් පිරිවැජියාට දහම් දෙසා ඔහුගේ සැක දුරු කරවා සස්නෙහි පැවිදි කරවූ සේක. ලොව්තුරා බුදු බව ලබා දීමට සමත් වූ ද, සකල බුද්ධ කෘත්‍යයන් සිදු කිරීමට සමත් වූ ද, සම්‍යක් ව්‍යායාම සංඛ්‍යාත මහා ප්‍රයත්නය ඇති බැවින් තථාගතයන් වහන්සේ භගවා නම් වන සේක.