මහා ප්‍රජාපතී ගෝතමීන් පෙළහර පෑම

star_outline

තව ද: උන්වහන්සේ ම අනූන වූ ශ්‍රාවිකාවන්ගෙන් ලද පළමු වන ආදාහන පූජා නම් කවර? යත්;

මෙසේ ඒ මහාප්‍රජාපති ස්ථවිරීන් වහන්සේ යට කී ක්‍රමයෙන් බුදු සසුන් වැද මහණ ව, අමාමහ නිවන් දැක, භික්‍ෂුණී ශාසනය ඇති කරවා, බුදුන්ට උත්තම ප්‍රතිපත්තීන් පුද පුදා, සියලු දෙව්මිනිසුන් අතින් තමන් වහන්සේ ද, නො එක් පූජා ලැබෙමින් විශාලා මහනුවර ලිච්ඡවී රජුන් විසින් තමන් වහන්සේට කරවා පිළිගන්වන ලද මෙහෙණවර ම වාසය කොට, එම රජුන්ගෙන්ම දෙන ලද සිවුපස දානය වළඳ වළඳා කලින් කලට ගොස් බුදුනුදු දැක දැක දහම් අස අසා එන සේක. බුදුහු ද කලින් කලට එනුවරට ගොස් උන්වහන්සේ ආදි වූ සියලු සතුන්ට ලෝවැඩ කෙරෙමින් දනවු සැරිසරාත් වැඩවදාරණ සේක් ම ය. එක් කලෙක බුදුරජාණෝ අසූමහ සව්වන් ප්‍රධාන වූ සතළිස් දහස් පන්සිය එකාසූවක් මහණ ගණ පිරිවරා විශාලා මහනුවරට වැඩ වදාළ සේක.

එ කල සත්දහස් සත්සිය සත් ලිච්ඡවි රජුන් හා, එම තෙක් බිසෝවරුන් හා, සිංහාදි සිටුවරුන් හා, අම්බපාලිකාදී ගණිකාවන් හා, නො එක් ශ්‍රද්ධාවන්ත සත්ත්‍වයෝ බුදුන් පෙරමගට නොයෙක් පූජාභාණ්ඩ ගෙන ඔවුනො‘වුන් පරයා ගොස් මහත් වූ උත්සවයෙන් බුදුන් වඩා ගෙන වුත් කූටාගාර ශාලාවෙහි ලූහ. එ නුවර රුවන් සූත්‍රය දේශනා කොට, ජනපදරෝග භය පලවා, පොකුරු වැසි වස්වා, බුදුන් තමන්ට සුවසෙත් කළ තැන් පටන් එ නුවර වාසීහු බුදුන් යම් කලෙක තමන්ගේ නුවර දී දුටුවූ නම් මෙසේ ම පෙර ගමන් කොට ගොස් බුදුන් පුද පුදා එ දා පටන් සත් සත් දවස් බුදුන් දුටු සතුටෙහි උත්සව කෙළි කෙළනාහ. එසේ හෙයින් එ දවසුදු උත්සවයට පටන් ගත්හ.

එ දවස් මහාප්‍රජාපතී ගෝතමීන් වහන්සේ ද, බුදුන් වැඩි පවත් අසා සකසා හැඳ පෙර ව, පාත්‍ර ධරා පන්සියක් ශාක්‍ය මෙහෙණින්නන් පිරිවරා මණි කවච ලූ පන්සියක් ඇතිනි පෙළක් සේ බුදුන් පෙරමඟට ගොස් බුදුන් පුද පුදා වෙහෙරට වඩා පුතණුවන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයන්ගේ සමෘද්ධියක් හා බුදුන්ගේ ශෝභා දැක ගති සන්තෝෂයෙන් පින පිනා නැවත තමන් වහන්සේගේ මෙහෙණවරට ගොස් අර්ධපර්‍ය්‍යංකයෙන් වැඩ හිඳ මෙසේ සිතූ සේක. කෙසේ ද? යත්;

ම පුතණුවන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෝ ඉතා අනූනයහ. ඉතා සමගීයහ. ශ්‍රාවකයෝ බුදුන්ට හොබනාහ. බුදුහු ශ්‍රාවකයන්ට හොබනාහ. ආ වඩන කල පවා ශ්‍රාවකයන් හා සමඟ තමන් වහන්සේ දිගා වන සේ ආ වඩන සේක. එසේ හෙයින් බුදුහු අනූන වූ ශ්‍රාවකයන් කැමැති සේක. කිමෙක් දෝ හෝ මේ වකට බුදුන්ගේ ශ්‍රාවකයන් අතුරෙන් ඌනයක් වූ කෙනෙක් ඇද්දෝ, නැද්දෝ හෝ යි බලා බුදුන් බුදු වූ දවස් පටන් පිරිනිවන් පෑ එක ශ්‍රාවක කෙනෙකුන් නැති සේ දැක ඉතා සන්තෝෂව “අහෝ සාධු අහෝ සාධු යි” තුන්යලක් ප්‍රීතීන් උදන් අනා ම පුතණුවන් වහන්සේගේ ශාසනයෙහි ඌනයෙක් කවර කලෙක වේ දෝ හෝ යි අනාගතය බලා නොබෝකලෙකින් අඤ්ඤාකොණ්ඩඤ්ඤ-ශාරිපුත්‍ර, මෞද්ගල්‍යායන, ඛේමා, උත්පලවණ්ණා, නන්‍ද, රාහුල, යශෝධරාදි මහ පින්වත් ශ්‍රාවකයන් හා ශ්‍රාවිකාවන් බුදුන්ට පළමු කොට පිරිනිවන් පෑ නිවන්පුර යන නියාවත් පසුව බුදුන්ගේ ද පරිනිර්වාණය වන නියාවත්, සියලු සංස්කාරධර්මයන් අනිත්‍යමය නියාවත් ලෝකවාසීන්ට ප්‍රත්‍යක්‍ෂ වන නියාවත් කරතලාමලකයක් සේ දැක මාගේ බුදුන්ගේ ශාසනයෙහි මතු වන්නා වූ ඌනතාව මා වැනියන් දක්නේ නො යෙදෙයි. මපුතණුවන්ගේ අසමෘද්ධියක් නො දකිම් ම ය.

මවුපියන්ගේ පරිහාණිය, දරුවන් දැකීම ලෝකසාධාරණ වූ ධර්මයෙක, දරුවන්ගේ පරිහාණිය, දෙමවුපියන් දැකීම නම් ඉතා නුදුටුව මනා ධර්මයෙක, එසේ හෙයින් මා ම පළමුකොට ම පුතණුවන් දැක්කදී ශාන්ති පුරයට නික්මුන මනා ම ය; මාගේ අභිඥා සෘද්ධිබලයෙන් කෙතෙක් කල් ජීවත් වෙම් නමුත් පොහොසත්මි, එයි දු රහතුන්ගේ ධර්මයෙක් නො වෙයි. මාගේ මෙ වකට වයස් කෙතෙක් දෝ හෝ, බලන සේක් තමන් වහන්සේ පඤ්චකල්‍යාණයෙන් යුක්ත වූ ස්ත්‍රීන් කෙරෙහි අන්තර්ගත වූ හෙයිනුත්, මහත් වූ පින්බල ඇති හෙයිනුත්, බුද්ධ මාතා වූ හෙයිනුත්, එවක දක්වා ඉස නරකෙන්දකුත් නො නැඟි, දන්තචලනාදි විළි පිලියක් නැතිව, සොළොස් හැවිරිදි වයසක් සේ පෙනෙන බවක් මිස එක් සිය විසි හවුරුද්දක් වයස් ගියේ ය යි දැක ආයු සංස්කාරය ද එවකට කෙළවර වූ සේ දැක බුදුන් දැක අවසර ඉල්වාගෙන නිවන් පුරයට ශ්‍රාවකයන්ට පළමු ව මා ම නික්මුන මැනැවැයි සිතූ සේක. එ කෙණෙහි ඒ සිත හා සමග මහපොළොව ද වෙවුලා පැනනැංග, ආකාශය ද ගුගුරා පැනනැංග.

ඒ පෙළහරෙහි කුහුල් වූ සිත් ඇති පන්සියක් ශාක්‍යමෙහෙනින්දෝ තමන් තමන්ගේ නිවාසයෙන් ඔබගේ ආවාසයට රැස්ව වැඳ සිට “ස්වාමීනි! අහස් පොළෝ ගිගුම් දුන් කාරණ කිමෙක් දැ”යි විචාළහ. දරුවනි! අනෙකක් නිසා නො වෙයි. මාගේ සිතිවිල්ලක් නිසා ම උපන්නා වූ පෙළහරෙක් ම ය. “මාගේ බුදුන්ගේ ඌන වූ ශාසන ය නො දැක පළමු කොට නිවන්පුර යෙමි”යි සිතීමි. මේ කාරණයෙන් අහස් පොලෝ ගුගුරුවාලු පෙළහර විය. නිවන්පුර යනු සඳහා බුදුන් අතින් දැන් අවසර ඉල්වා යෙමි යි කී දෑ ය. එ බස් අසා පන්සියක් මෙහෙණින්නෝ ද “එ බැවින් ස්වාමීනි! තාරකාවන් සිටිය දී එකලා සඳහු ගමන් යන කල නො හොබනා සේ, අප හැම සිටිය දී නුඹ වැනියන් එකලා ව ම නිවන්පුර යන කල ඉතා නො හොබනේ ය. මහණවන දවසු දු නුඹ හා එක්ව ම මහණ වුම්හ සසිරින් ගැළවෙනු වමෝ ත් එක් වලා ම ගැළවීයම්හ. දැන් නිවන් පුර යන දාත් එක් වලා ම යම්හ යි වෙන වෙන කියා සිටියහ.

එ වේලෙහි යහපතැයි ගිවිස ඒ පන්සියයක් මෙහෙණින්නන් පිරිවරා මෙහෙණවරින් නික්ම මෙහෙණවරට අරක් ගත් දෙවියන්ට පින් දි, එ පවත් අසා පෙර මඟට රැස් වූ සත් දහස් සත් සිය සත් බිසෝවරුන් ආදි වූ බොහෝ ස්ත්‍රී සමූහයාට ඔවා තෙපුල් දී, කූටාගාර ශාලාවට ගොස්, බුදුන් දැක වැඳ එකත්පස් ව සිට දොහොත් මුදුනෙහි තබාගෙන මෙසේ දන්වන සේක.

“අහං සුගත තෙ මානා - ත්‍වඤ්ච වීර පිතා මම,

සද්ධම්මසුඛදො නාථ - තයා ජාතම්හි ගොතම.

.

සංවඩ්ඪිතො‘යං සුගත - රූපකායො මයා තව,

අනින්‍දිතො ධම්මතනු - මම සංවඩ්ඪිතො තයා.

.

මුහුත්ත තණ්හා සමණ - ඛීරං ත්‍වං පායිතො මයා,

තයා‘හං යන්තමච්චන්තං - ධම්මඛීරම්පි පායිතා.

.

වඩ්ඪනාරක්ඛණෙ මය්හං - අණනො ත්‍වං මහාමුනි,

පුත්තකාමිත්‍ථියො යාව - ලභන්තං තාදිසං සුතං.

.

මන්‍ධාතාදි නරින්‍දානං - යා මාතා තා භවණ්ණවෙ,

නිමුග්ගා‘හං තයා පුත්ත - තාරිතා භවසාගරා.

.

රඤ්ඤො මාතා මහෙසී‘ති - සුලභං නාමමිත්‍ථිනං,

බුද්ධමාතාති යං නාමං - එතං පරමදුල්ලභං.

.

තඤ්ච ලද්ධං මහාවීර - පණිධානං මම න්‍වයා,

අණුකං වා මසන්තං වා - තං සබ්බං පූරිතං තයා.

.

පරිනිබ්බාතු‘මිච්ඡාමි - විසායෙ‘මං කලෙබරං,

අනුජානාහි මෙ වීර - දුක්ඛන්ත කර නායක.

.

චක්කංකුස ධජාකිණ්ණෙ - පාදෙ කමල කොමලෙ,

පසාරෙහි පණාමං තෙ - කරිස්සං පුත්ත පෙමයා.

.

සුවණ්ණරාසි සඞ්කාසං - ශරීරං කුරු පාකටං,

දිස්වා දෙහං සුනිට්ඨං තෙ - සන්තිං ගච්ඡාමි නායක”යි.

යන මේ විසිතුරු වූ ගාථාවන් කියා “දෙතිස් මහාපුරුෂ ලක්‍ෂණයෙන් හා, අසූ අනුව්‍යඤ්ජන ලක්‍ෂණයෙන් හා, අනූපම වූ රූපකායෙකින් කප් රුකක් සේ බබළන්නා වූ ශ්‍රීවන්ත වූ ම පුතණුවන් වහන්ස! ගෞතම නම් බුදුරජාණෙනි! නුඹ පා පිසපූ බිස්ස පවා දෙවිබඹුන්ට මුදුන් මල් කළා වූ වීර පුරුෂයාණෙනි! පෙර මම නුඹට ධම්මපාල ජාතක චුල්ලනන්‍දිය ජාතකාදි නොඑක් ජාතිවල දී මව වූ ම අයිමි. මේ ජාතියෙහි කුසින් නො වැදූ බවක් මිස නුඹට මහ පෙම් කොට කිරි මවු කම් කෙළෙමි. එසේ හෙයින් මම නුඹගේ මෑණියෙමි. නුඹ මගේ දරු දෑ ය. එසේ බවක් මිස පෙරළා මෙම ජාතියෙහි ම ආර්‍ය්‍ය කුසින් වදාලූ හෙයින් මම නුඹගේ දියණියෙමි. නුඹ මාගේ පියාණහ.

තව ද: ස්වාමීනි! මම පෙර නුඹවහන්සේගේ තෙල රූපකාය පමණක් පෙම් කොට වැඩීමි. දැන් නුඹවහන්සේ ශාන්ත වූ, දාන්ත වූ, අජර වූ, අමර වූ, මාගේ ධර්මකාය සකසා වඩාලන ලද එසේ හෙයින් මා නුමට කළ දරුමාකමට නුඹ දැන් මම් කළා වූ දරු මා කම් ම සිය දහස් ගුණයෙන් වඩනේ ම ය.

තව ද: මොහොතක් කල් තෘෂ්ණාවගේ සමනය කරන්නා වූ මා තනයෙහි කිරිපොවා, පෙර මම නුඹ නළවා ඇවිද්දෙමි. දැන් නුඹවහන්සේගේ සදහම් තෙනෙහි තුඩ තබා නිවන් නමැති අමා කිරි බී සංසාරව්‍යසනයෙන් නැළමුම් ලදින් නුඹ විසින් අපමණ වූ සංග්‍රහ ලදිමි. එසේ හෙයින් පෙර මා නුඹට පෙවූ තනකිරට දැන් නුඹ විසින් මා පෙවූ නිවන් අමා කිරි ම රසයෙන් උතුම් ම ය. අසමාන ය.

තව ද: මපුතණුවන් වහන්ස! පෙර නුඹ බාලකල රජගෙන් පිටත්ව ලා අසූදහසක් රජකුමරුවන් පිරිවරා තරු පිරිවැරූ පුන්සඳ සුඟක් සේ ඒ ඒ තැන්හි කුමරකෙළි කෙළ ඇවිදුනා කල්හි, මම නුඹ රාජාඞ්ගනයෙහි බලා නො දැක ඒ ඒ තැන්හි සොයා ඇවිදිනෙම්. නුඹ දුටු කෙණෙහි ම දෑතින් වඩා මා තනතුරෙහි පිහිටුවා ගෙන වැසි සුළං ආතප ගව මහිෂාදි සතුන්ගෙන් පිඩා විය නොදි, මහ පාවලට නැගී ශ්‍රීයහන්වල සතපා බඩ දී වැදහෙව නළව නළවා නිදිගන්වා ලෝකයෙහි සියලු මවුන් සියලු දරුවන්ට ම කරන්නා වූ සාධාරණ වූ දරුසාන්තකමක් අසාධාරණ වූ නුඹට කෙළෙමි. හිමියාණෙනි! නුඹ විසින් දැන් සංසාරව්‍යසන නමැති දුදුලට වැද, කෙලෙස් සොරුන්ට හසු ව සංසාර බන්‍ධනයෙන් දුක් ගන්නීය. මා කරුණා-මෛත්‍රී නමැති උභය හස්තයෙන් වඩාගෙන සසුන් නමැති තනතුරෙහි පිහිටුවා මාර්ගඵල නමැති රථයෙන් ගෙනගොස් නිවන් නමැති මහපායෙහි ධ්‍යාන නමැති ශ්‍රීයහනට නඟා දහම් නමැති නැළවිල්ලෙන් නළව නළවා, සමවත්සුව නමැති අමා නිඳි නිඳවා අනික් මවකට පියකුට අවිෂය වූ, අද්භූත වූ, මවුපිය සනා කරන ලද. එසේ හෙයින් මා විසින් නුඹට කළා වූ පුත්‍ර ස්නේහයට නුඹ මට කළා වූ දරු ස්නේහය ද සුවහස් ගුණෙන් වඩනේ ම ය. එසේ හෙයින් මා නැළවූ නැළවිල්ලට නුඹ නැළවූ නැළවිල්ලම උතුම් වූ නැළවිලි ම ය. මේ මේ කාරණයෙන් බුදු උතුමාණෙනි! නුඹ මස්සෙකින් සංග්‍රහ කළාට සුවහස් පියලි දුන් උදාර පුරුෂයක්හු වැනි දෑ ය. එසේ හෙයින් මා විසින් කළා වූ වැඩීමෙහි රැකීමෙහි මාතෘ වනයෙහි නුඹවහන්සේ අනූන වූ දෑ ය. මාතුපට්ඨාන ධර්මයෙහි පැමිණි දෑය. මෙලෙව්හි පුතුන් පතන්නා වූ, වදන්නා වූ නුඹ වැනි සිරිබර පුතුන් ම පතත් ව යි වදත් ව යි කුසෙහි දස උපන්නා වූ දරුපෙම් හා, දරුසිරි මුළුලෙව්හි ම පින්”

මා විසින් කළාවූ වැඩීමෙහි රැකීමෙහි මාතෘ ධර්‍මයෙහි නුඹවහන්සේ අනූන වූ දෑ ය, මාතුපට්ඨාන ධර්‍මයෙහි මුදුන් පැමිණි දෑ ය; මෙලෙව්හි පුතුන් පතන්නාවූ, වදන්නාවූ ස්ත්‍රී නුඹ වැනි සිරිබර පුතුන් ම පතත් ව යි වදත් ව යි දැන් මට උපන්නාවූ දරුපෙම් හා දරුසිරි මුළුලෙව්හි ම පින්වත් සියලු කුල ස්ත්‍රීන්ට ම ලැබේව යි මා කළාවූ පින් සියලු ස්ත්‍රී ලෝකයා ම කෙරෙත්වයි. කාරණා කිම? යත්:

මහාමන්ධාතාදි සක්විති රජුන් පවා වැදූ මවු සංසාර සාගරයෙහි ගැලී, දැන් දක්වා ගොඩක් නො දැක ඇවිදිනාහු, ඔවුන් වැදූ කුසින් කලෙක චණ්ඩාලයන් වදති, කුරුකුහුඹුවන් වදති, නා පොළොන් ගැරවිල් ඈ දිග් දැහැයන් වදති, ගවමහිෂයන් වදති, තව දක්වා තෙරක් නො දකිති, මම වනාහි සංසාර සාගරයෙහි නොඑක් ජාතියෙහි නුඹ වදා මේ ජාතියෙහි මා බූනැණියන් වැදූ නුඹ වැඩූ පින් පමණෙකින් සංසාර සාගරයෙන් ගොඩ නැඟී නිවන් මහමියර බය නැති ව ශ්‍රී විඳිමින් සිටියෙමි, පෙර සසර මා ඇවිදිනා කල ද එක නම් එක පුතකුට - දුවකට - එක මවකට - පියකුට - හිමියකුට හැඩූ කඳුලට සතර මහා සාගරයෙහි දිය මඳ ම ය, කඳුළු බොහෝ ම ය, නො මළ තැනෙක් නැත, නො උපන් කුසෙක් නැත, නො වැදූ සතෙක් නැත, එසේ වූ මම දැන් නුඹට මවු වූ පිනින් අනිකකු නො වදමි, අනික් කුසෙකින් නො උපදිමි, අජර වීමි, අමර වීමි, අමාමහ නිවන් දිටිමි, මේ මේ කාරණයෙන් මා ලදුවා වූ පුත්‍රසම්පත් ලද්දාවූ අනික් ස්ත්‍රියක් නැත.

රජුන්ට මවු වන්නා වූ, අගමෙහෙසිනි වන්නා වු, තනතුරු ලබන ස්ත්‍රී මේ ලෝකයෙහි සුලභ වන්නාහ, බුද්ධමාතාවෝ යයි යන මා වැනි වූ ස්ථානාන්තර ලද ස්ත්‍රී කප් ලක්ෂයෙකිනු ත් අසඞ්ඛෙය්‍යයකිනුත් දුර්ලභ වන්නාහ, සෙසු කල් තබා මේ සාරා සඞ්ඛ්‍යය කප් ලක්ෂය ඇතුළත උපන්නා වූ රාජමහිෂිකාවරු අසංඛ්‍යය ගණන් වූ ය, රාජමාතාවරු අසංඛ්‍යය ගණන් වූ ය, බුද්ධමාතාවරු ඇම අටවිසි දෙනෙක් වූ ය, මේ ආදි කාරණයෙනුදු මා ලදුවා වූ ස්ථානාන්තර ලබන්නාවූ ස්ත්‍රී ඉතා දුර්ලභයහ, එසේ හෙයින් ස්වාමීනි! මම ස්ත්‍රී ජාතියෙනුත් අග පැමිණියෙමි, මා කළාවූ ප්‍රාර්ථනාව ද සාදා ගතිමි. එක්සිය විසි අවුරුද්දක් ආයු වළඳා ත් සිටියෙමි, නුඹගේ අනූන වූ නිර්මල වූ ශාසනයෙහි පළමු කොට නිවන්පුර යනු කැමැත්තෙමි, මට අවසර දුන මැනව.

බුදුරජාණෙනි! බුදුකෙනෙකුනැ යි යන නමකුදු ඇසීමෙක් ලැබීමෙක් ඉතා දුර්ලභ ම ය, එසේ හෙයින් දැන් මම නුඹගේ රූසිරි සිත් සේ බලා නුඹ පා වැඳ සිත් සනහා ගන්නා කැමැත්තෙමි, නුඹවහන්සේගේ තෙල අටතුරා සියක් මඟුල් ලකුණෙන් දිලියෙන සිතියම් කළ පෙති සේ වූ, දෙවිබඹුන්ට මුදුන්මල්කඩ වූ, සාරදහස් අටසියක් යොදුන් උස රාහු අසුරෙන්‍ද්‍රයන් පවා යට සඟවා පියන තරම් ආනුභාව ඇති සුරක්ත වූ, ශ්‍රීපාද නමැති පියුම්දෙක මඳක් මා කරා දිගුකොට වදාළ මැනව, මාගේ දරුසනා නමැති නුඹ කරා දිවන මහ දිය වතුරු වැටි බැඳ රඳවා ගන්නා කැමැත්තෙමි.

තව ද: සවනක් රසින් දිලියෙන තෙල නුඹගේ මනොහර වූ රූපකාය මඳක් මට දක්වා වදාළ මැනව, තෙල උරමඬලෙන් සුගත්සිවුර මඳක් ඉවත් කොට වදාළ මැනව, සිත් සේ නුඹගේ රූසිරි බලා වැද නිවන්පුර යනු කැමැත්තෙමි” යි බුදුන්ට දැන්වූ සේක.

එ වේලෙහි ස්වාමිදරුවෝ මෑණියන් වහන්සේගේ නො එක් ප්‍රේමනීය වූ කථා අසා උපන් මහත් වූ කරුණා ඇති ව, සඳවලා ගබකින් අර්ධරූපයක් දක්වන්නාවූ සූර්‍ය්‍ය දේවතාවා සේ සුරක්තවූ, චීවර ය වම් දසරුවෙන් පහකොට ඌර්ධවකාය දක්වාලා ප්‍රවාල සාගරයෙන් නිකුත් රත්පියුම් දෙකක් සේ ශ්‍රීපාද යුග්ම ය. දිගු කොට වදාළ සේක.

එ කෙණෙහි බුදුන්ගේ ඌර්ධවකායෙන් නිකුත් බුදුරස් කඳෙක් අහස් කුසට පැනනැඟී අසූරියනක් තෙන එකලු කෙරෙමින් දිලිහි දිලිහී සිටගත. ශ්‍රීපාද යුග්මයෙන් නිකුත් බුදුරසු දු එසේ ම මහපොළො අසූ රියනක් විනිවිද රන් පිඩැල්ලක් සේ කෙරෙමින් සිටගත. පූර්ව පශ්චිම දක්ෂිණ වාම භාගයෙනු දු නිකුත් බුදුරස් කඳුදු එසේ ම ඒ ඒ දිගුන් බබුළුවා සිටගත. බුදුන් සිසාරා සිටගත් බ්‍යාමප්‍රභාමණ්ඩල ය සඳෙක ලූ මඬුල්ලක් සේ ඒ රස් අභිභවා සිටගත.

එ කල මෑණියන් වහන්සේ පුතණුවන් වහන්සේගේ රූපශ්‍රී හා දෙතිස් මහ ලකුණු හා අසූ අනූ ලකුණු හා සියලඟින් දිවන බුදුරස් සිත් සේ බලා පින පිනා බුදුන් දිගු කළ ශ්‍රීපාදයෙහි ඇඟිලි අගෙහි තමන් වහන්සේගේ සිරස පහරනා සේ වැදහෙව දරු ලදුවවුන් අසා දරාගත නො හැක්කාවූ සැදැහැ ඇතියන්ට ඉතා ප්‍රේමනීය වූ කර්ණයට ඉතා රසායන වූ නො හඬා සිටිය නො හැක්කාවූ ස්නේහකර තෙපුල් කිය කියා බුදුන් ක්ෂමා කරවන සේක්.

ස්වාමිනි! මා බුහුනැණියන් මහාමායා දේවීන් කුසෙහි දස මසක් වැස දාකරඬුයෙක රන් පිළිමයක් සේ දිලිහි දිලිහී මවුන්ට සුව දී මහබඹුන් අතට බිහි වූ වීර පුරුෂයාණෙනි! එ තැන් පටන් මා ඔර වැඩී මවුන්ට මෙ බඳු වූ සිරිකර කම් දුන් වැරසර පුතණුවන් වහන්ස! වැදූ මවුන්-පියන් ඇතුළු වූ තුන්ලෝ වාසීන් නො වරදවා දරුකොට ගත් නිවන් මාහිමියාණෙනි! කිසියම් සැකයක් ඇතියෙමි, මේ ලෝකයෙහි ස්ත්‍රීජාතිහු නම් නු ගුණයට ආකරයහ. එසේ හෙයින් ලාමක වූ ස්ත්‍රීජාතියෙහි උපන්මි. සංසාරයෙහි බොහෝ දවසක් නුඹ මා ඔර වැඩුණු හෙයින් කිසි යම් මා කොටපු අපරාධයෙක් දැඩි කමෙක් නිග්‍රහ නිසා කියාපු-වාචසික වූ-කායික වූ වරදෙකු දු ඇත්නම් දැන් මට ක්ෂමා කොට වදාළ මැනැව, නුඹගේ දුව කෙරෙහි අනුකම්පා කොට වදාළ මැනැව. තව ද: නුඹවහන්සේගේ ම සසුන්වැද මහණ ධම් පුරමින් නිවනෙහි කළ ලෝභයෙන් නුඹ වළක්ව වළක්වා තුන් වාරයෙක ස්ත්‍රීන්ගේ පැවිදි වීමට යාච්ඤා කෙළෙමි, ඒ ආයාචනයෙහි දු දෝෂයෙක් ඇත්නම් ක්‍ෂමා කොට වදාළ මැනැව.

තව ද: නුඹවහන්සේගේ ම අනුශාසනා වූ පරිද්දෙන් මෙහෙණි සස්න ඇතිකොට බොහෝ ස්ත්‍රීන් මහණකොට බොහෝ දෙනා හික්මවීමි. ඔවුන් අතුරෙන් කිසියම් මට නො හික්මුණු කෙනෙක් ඇත් නමු දු ඒ වරද ද ක්‍ෂමා කොට වදාළ මැනැව. තව ද: නුඹ වහන්සේගේ ම දහම් අමා උකා බී සියලු සතුන්ට දහම්රස දෙන්- නාවූ ශ්‍රීමත් වූ මුඛය නුඹ බිළිඳි කල මාගේ තන නමැති මස්- ගඩුයෙහි පහරවා ඇවිද්දෙමි. තව ද නුඹ මෙම ජාතියෙහි මට පිය වන බවු නො දැන පෙම් නමැති මෝහබලයෙන් පුත්‍රබැවහාරයෙන් ආමන්ත්‍රණය කොට ත් ඇවිද්දෙමි. තව ද: දැන් නුඹ විසූ ගඳකිළිය ද, නුඹ වැඩඋන් ආසනය ද, නුඹ සැතපුණු යහන ද, නුඹ වැළඳු පාත්‍රය ද, මෙම ජාතියෙහි ම තුන්ලෝ වාසීන්ට ධාතු වන බවු නො දැන නුඹ ඉතා ළදරු කල නුඹ වසන ගෙයි වාසය ත් කෙළෙමි, නුඹ වඩාගෙන එක ආසනයේ හුනිමි, නුඹ බඩදීගෙන එකයානේ සැතපිණ. නුඹ මුයෙහි බත් අනා තබ තබා මම ද එම තලියෙන් බත් අනුභවත් කෙළෙමි. මේ ආදි වූ පුත්‍රප්‍රේමයෙන් මා කළාවූ වර්ධනය ද, අනන්තාපර්‍ය්‍යන්ත වූ බුද්ධ මාත්‍රාවනු දු කොට ආ සිරිතක් ම හෙයින් එහි මාගේ ම අපරාධයක් නො දකිමි. එසේ ද වුව ත් ඒ වර්ධනයෙහි කිසියම් නො දැන කළාවූ බුද්ධමාතා ධර්‍මයෙහි අඩුවෙක් ඇත්නම් ඒ වරද ද ක්‍ෂමා කොට වදාළ මැනැවැ යි වැද හෙව දැන් වූ සේක.

එ වේලෙහි ස්වාමි දරුවාණෝ බැණනැඟී බසින් සියලු ගඳකිළිය එක සුවඳ පිඬක් සේ කෙරෙමින් ඔබට බණ වදාරණ සේක්.

අක්ඛන්තො නාම මන්තබ්බං-කිං භවෙ ගුණ භූසනෙ

කිමුත්තරං තෙ වක්ඛාමි-නිබ්බාණාය වජන්තියා-යි

යන මේ ගාථාවෙන් බුද්ධ මාතාවෙනි! තෙල නුවණැ‘තියන්ගේ ක්‍ෂමා කැරවීමෙක් නොවෙයි. අනවතප්තජලය පෙරීමෙන් කම් නැත්තා සේ, චින්තාමාණික්‍යරත්නය හොප් ලීමෙන් කම් නැත්තා සේ, ජාම්බුනද කනක දැවීමෙන් කම්නැත්තා සේ, නිරපරාධයන් අනුන් ක්‍ෂමා කැරවීම ත්; නිවරදයන්ට තමා ක්‍ෂමා කිරීම ත් නිෂ්ඵල වන්නේ ය. එසේ හෙයින් අමාමහ නිවන් දුටුවානට ඔවුනොවුන් ක්‍ෂමා කැරවීමෙන් කම් නැත. එසේ ද වුව ත් මෙ තැන වනාහි තොප විසින් බුදුන් කෙරෙහි ආදර නිසා කීයෙත් පූර්ව ධර්මයෙක් ම ය. බුදුන් විසිනු දු ක්ෂමා කිරීම නම් බුදුන්ගේ ම ධර්‍ම ම ය. එසේ හෙයින් ලෝකධර්‍ම ව්‍යවහාරයෙන් ලෝවැසියන්ගේ චිත්තාරාධනාව නිසා බුද්ධමාතාවෙනි! ක්ෂමා කළම්හ, ක්ෂමා කළම්හ”යි වදාරා නැවත බුදුහු:

සුබුද්ධෙ අනූනෙ මම භික්ඛුසංඝෙ

ලොකො ඉතො නිස්සරිතුං ඛමන්තෙ,

පභාතකාලෙ ව්‍යසනං ගහානං

දිස්වාන නීයාති හි චන්‍දලෙඛා-යි.

යන මේ ගාථාවෙන් “බුද්ධමාතාවෙනි! තොපවැනියන් මාගේ ශාසන පරිහානි ය නුදුටු මනා ම ය, තොප සිතුයේ කාරණයෙක් ම ය. උදය කාලයට පූර්වභාගයෙහි ම ‘ඇසිල්ලෙකින් මාගේ තාරකා බන්ධුහු නිෂ්ප්‍රභත්වයට පැමිණෙති, ඔවුන්ගේ ඒ පරිහානිය මම දැක්ක නො හෙමියි යන්නාක් මෙන් හස්ත පර්වතයෙන් සැඟවෙන්නාවූ චාතුර්දශී පූර්වර්ණචන්‍ද්‍රයා සේ, තෙපි දු මාගේ මේ ශීලාලංකාර ශෝභාවෙන් දීප්තිමත් වූ, සම්පූර්ණ වූ, ශ්‍රාවක නමැති තාරකා සමූහයන් සසුන් නමැති ගුවන්හි සුගත් මෙර බබුළුවමින් සිටි කල්හි, කලෙකින් ඔවුන්ගේ පරිනිර්වාණ නමැති සූර්යයාගේ උද්ගමනය නො වන තෙක් නිවන්පුර නමැති හස්තගිරියෙන් සැඟවී ගොස් ශාන්තිපුරයෙහි වසව”යි අවසර දී වදාළ සේක.

එ කල උන්වහන්සේ බුදුන් ශ්‍රීපාදමූලයෙන් පැනනැඟී රන් මෙරක් සිසාරා යන තරුපිරිවරු සඳක්හුගේ ශ්‍රී මඩිනා සේ ඒ පන්සියයක් මෙහෙණින්නන් පිරිවරා බුදුන් සිසාරා තුන්යලක් පැදකුණු කොට තව ද: දොහොත් මුදුන් දී සිට බුද්ධාලම්බන ප්‍රිතීන් උපන්නා වූ සිත් ඇති ව:

න තිත්ති පුබ්බං තව දස්සනෙන

චක්ඛුං න සොතං තව භාසිතෙන,

චිත්තං මමං කෙවල මෙක මෙව

පප්පුය්‍ය තං ධම්මරසෙන තිත්තිං.

.

නදතො පරිසායන්තෙ−වාදීදප්පප්පහාරිනො

යෙ තෙ දක්ඛින්ති වදනං–ධඤ්ඤා තෙ නරපුඞ්ගව.

.

දීඝඞ්ගුලි තම්බනඛෙ - සුභෙ ආයතපණ්හිකෙ,

යෙ පාදෙ පණමිස්සන්ති–තෙපි ධඤ්ඤා රණන්තගා.

.

මධුරානි මහන්තානි-දෙසනානි හිතානි ච,

යෙ තෙ වාක්‍යානි සුස්සන්ති-තෙපි ධඤ්ඤා නරුත්තම-යි.

යනාදි නොඑක් ගාථා වචනයෙන් “ස්වාමිනි! බුදුරජාණෙනි! නුඹගේ රූපදර්ශනයෙහි මාගේ ඇස ද තෘප්තියක් නො ලැබෙයි, නුඹගේ මධුර වූ තෙපුල් ඇසීමෙන් කන ද තෘප්තියට නො පැමිණෙයි, හුදෙක් මාගේ එකලා තෘප්ති ය ම නුඹගේ නිවන් දහම් රසයෙන් පිරී ඉතිරී ගිය සිවුවනක් පිරිස් පිරිවරා ධර්‍ම ලීලාවෙන් වැඩහුන්නා වූ නුඹගේ සශ්‍රීක වූ ශ්‍රීමුඛය යමෙක් ඇස් පුරා දුටුවාහු වූ නම් ඔහු ම පින්වත්හ. යමෙක් නුඹගේ ශ්‍රීපාදයන් දෙදෙනාට නමස්කාර කළාහු වූ නම් ඔහු ම ධන්‍යවත්හ. යමෙක් නුඹගේ මධුර වූ පෙදෙහි පෙදෙහි නිවන් අමාබිඳු වහනය කරන්නාවූ තෙපුල් ඇසුවාහු වූ නම් ඔහු ම ශ්‍රීවන්තයහ. එසේ හෙයින් ස්වාමිනි! මට වඩා පිනැතියෝ නැත, මම් ම ශ්‍රීවන්තයෙමි, මම් ම භාග්‍යවන්තයෙමි, මම් ම ඇස් ලදිමි, කන් ලදිමි, සිත් ලදිමි’’යි යනාදි සිය දහස් වචනයෙන් බුදුන්ට ස්තුති කොට කොට බුදුරූ බල බලා සිටි සේක.