98. බුදුවීමෙන් සවන සතිය තථාගතයන් වහන්සේ නාගරාජයකු ගේ දරණය තුළ වැඩ සිටියහ යි කීම සත්‍යයක් විය හැකි ද? එසේ වැඩ සිටීම උන් වහන්සේට කරදරයක් නො වේ ද?

මේ ප්‍ර‍ශ්නය ඇති වන්නේ තථාගතයන් වහ්නසේ ගේ සවන සතිය දැක්වීම සඳහා දැනට තනා තිබෙන, ඇඳ තිබෙන චිත්‍ර‍ රූපවල දෝෂය නිසා ය. බුදුරජාණන් වහන්සේ නාග දරණයක් මත වැඩ ඉන්නා ආකාරයක් දක්වන්නා වූ ද, උන් වහන්සේ ගේ ශරීරය නාගයකු වෙළා ගෙන ඉන්නා ආකාරය දක්වන්නා වූ ද චිත්‍ර‍ රූප, කාරණය හරියට නො දන්නා චිත්‍ර‍ ශිල්පීන් විසින් වැරදි ලෙස කර ඇති ඒවා ය. සවන සතියේ තථාගතයන් වහන්සේ මුචලින්ද නාගරාජයා කළ සත්කාරය ‘පාසරාසි’ සූත්‍ර‍ අටුවාවේ විස්තර වශයෙන් මෙසේ දක්වා තිබේ.

බුදුන් වහන්සේ අජපල් නුගරුක මුල වැඩ සිට සවන සතිය පැමිණි කල්හි මුචලින්ද විල්තෙරට වැඩ වදාරා එහි මිදෙල්ල ගසක් මුල වැඩ හුන් සේක. උන් වහන්සේ එහි වැඩ සිටි සැටියේ ම මුළුසක්වලට ම වස්නා මහ අකල් වැස්සක් පටන් ගත්තේ ය. එය සතියක් ම පවත්නා වැස්සකි. සක්විති රජකු ඇති වූ කල්හිත් ලොවුතුරා බුදුවරයකු පහළ වූ කල්හිත් එබඳු මහ වැස්සක් ඇතිවීම ධර්‍මතාවෙකි. ඒ වැස්ස පටන් ගත් කල්හි ඒ විල ඇසුරු කොට වෙසෙන මුචලින්ද නම් නාගරාජයා ‘තථාගතයන් වහන්සේ මාගේ භවනයට පැමිණි සැටියේ ම වසින්නට පටන් ගත්තේ ය. මා විසින් උන් වහන්සේට විසීමට ගෙයක් පිළියෙල කළ යුතුය’යි සිතා, ඔහුට සත්රුවන් පායක් මවාදිය හැකි සෘද්ධ්‍යානුභාවයක් ඇත ද එසේ කළ කල්හි එය මහත්ඵල නො වන්නේ ය. ‘මහත්ඵල වීම සඳහා මා විසින් මාගේ කයින් ම උන් වහන්සේට සත්කාර කළ යුතුය’ යි මහා ශරීරයක් මවාගෙන බුදුරදුන් වට සත් වළල්ලක් දරණ ගසා උඩින් පෙණයෙන් වසා ගත්තේ ය. ඔහු ගේ දරණයේ ඇතුළ අනුරාධපුරයේ ලෝවාමහාපායේ යට මාලය පමණ ඉඩ ඇති විය. එහි තථාගතයන් වහන්සේට වැඩ සිටීම සඳහා සත්රුවන් පලඟක් පනවන ලද්දේ ය. එහි මත රන් තරුවලින් හා මල්දම්වලින් සැරසූ වියනක් විය. සතර කොණෙහි සුවඳ තෙලින් පහන් දල්වන ලද්දේ ය. සතර දිසාවෙහි සඳුන් කල්ක පිරවූ භාජන තබන ලද්දේ ය. මේ පාසරාසි සූත්‍ර‍ අටුවා වෙහි ඒ කාරණය විස්තර කර ඇති ආකාරය ය. මේ විස්තරයේ සැටියට දැනට ඇති සවන සතිය පිළිබඳ චිත්‍ර‍ සියල්ල ම වැරදි බව කිය යුතු ය. මජ්ඣිමනිකායේ මූල පණ්ණාසයේ තුන්වන වර්‍ගයේ පාසරාසි සූත්‍රයේ (අරිය පරියේසන සූත්‍රයේ) අටුවාව බලනු.