මේ අනන්තාවකාශයෙහි පැතිර පවත්නා වූ අනන්ත ලෝක ධාතූන්හි මනුෂ්‍ය දිව්‍ය බ්‍ර‍හ්ම නාගාසුරාදි නොයෙක් නම්වලින් පෙනී සිටින සියලු සත්ත්වයෝ ම ස්කන්ධයෝ ම ය. හෙවත් නාම රූප ධර්ම සමූහයෝ ය.
ස්කන්ධයන් හැර සත්ත්වයාය, පුද්ගලයාය, දෙවියාය, මිනිසාය කියා අමුතුවෙන් කිසිවෙක් නැත්තේය. ගල්-බදාම-යටලී-පරාල-රීප්ප-උළු ආදි ද්‍ර‍ව්‍ය සමූහය හැර ගෙයක්ය කියා අමුතුවෙන් කිසිවක් නැතුවාක් මෙන් ස්කන්ධ හැර සත්ත්වයාය කියා අමුතුවෙන් කිසිවක් නැති බව දත යුතුය. සෑම සත්ත්වයකු හට ම ස්කන්ධ පස බැගින් ම ද නැත්තේය. සත්ත්ව සමූහයා අතුරෙන් අසංඥතල වාසීහු රූපස්කන්ධය පමණක් ඇත්තෝය. අරූපි සත්ත්වයෝ වේදනා සංඥා සංස්කාර විඥාන යන ස්කන්ධ සතර පමණක් ඇත්තෝය. රූප ස්කන්ධය නැත්තෝය. ඉතිරි සකල සත්ත්වයෝ ම පඤ්චස්කන්ධය ම ඇත්තෝය. ලෝකයෙහි දුකය කියා යමක් වේ නම් එය ද පඤ්චස්කන්ධය ම ය. පඤ්චස්කන්ධය හැර, පඤ්චස්කන්ධයෙන් පිටත දුකය කියා දෙයක් නැත. එබැවින් දුඃඛ සත්‍යය වදාරන්නා වූ තථාගතයන් වහන්සේ පඤ්චස්කන්ධය දුඃඛ සත්‍යය බව වදාළ සේක. දුකය යනු පඤ්චස්කන්ධය ම බැවින් සත්ත්වයකුගේ හෙවත් පඤ්චස්කන්ධයක ඉපදීම දුක් කඳු පසක් පහළ වීමකැයි ද සත්ත්වයකුගේ ජීවත්වීම දුක් කඳු පසෙක පැවැත්ම ය යි ද දත යුතු.