බෞද්ධයන් විසින් නිර්වාණය යි කියා පතන්නා වූ ලැබීමට උත්සාහ කරන්නා වූ යමක් වේ නම් එද අනිකක් නො ව මේ දුඃඛ නිරෝධාර්‍ය්‍ය සත්‍යය ම ය. දුඃඛ නිරෝධාර්‍ය්‍ය සත්‍ය සංඛ්‍යාත නිර්වාණය වනාහි ඇතමුන්, සිතන හැටියට කිසි වටිනාකමක් නැති සැපයකුත් නො වන, නො පැතිය යුතු, බිය විය යුතු හිස් බවක් නො ව අති ප්‍ර‍ණීත සැපයකි. වටිනාකම පමණ කළ නොහෙන සැපයකි. පරණ වීමෙන් නරක් නො වන එපා නො වන සැපයකි. කවර කලෙකවත් නැති නොවන හැම කල්හි පවත්නා සැපයකි. දුකින් අමිශ්‍ර ශුද්ධ සුඛ පිණ්ඩයකි. පඤ්චේන්ද්‍රියයන්ට හා මන්දබුද්ධිකයින්ගේ මනින්ද්‍රියට ද අවිෂය බැවින් පරම සූක්ෂ්ම ධර්මයකි. නිරුද්ධ වන දුඃඛයන්ගේ වශයෙන් සලකන කල අති විශාල ධර්මයකි. ලෝකෝත්තර ධර්මයකි. මහානුභාව සම්පන්න ධර්මයකි. පිහිටි තැනක් නැතිව ඇති ධර්මයකි. එක ද සත්ත්වයකුත් එහි නැත ද සත්ත්වයින්ට පරම පිහිටක් වූ ධර්මයකි.
නිවනෙහි ස්කන්ධයන්ට අයත් දේවලින් එකකුත් නැත. නැති බැවින් නම් එය හිස් දෙයකි. ඒ හිස් බව නිවනෙහි අගුණයක් නොව උතුම් ගුණයෙකි. යටත් පිරිසෙයින් එහි විඤ්ඤාණස්කන්ධයවත් ඇති නම් එයින් නිවන දුක් සහිත වන්නේය. විඤ්ඤාණයත් දුඃඛයක් ම වන හෙයිනි. නිවන ස්කන්ධයන්ගෙන් හිස් වුවත් සුඛයෙන් හිස් නො වේ. නිර්වාණ සුඛය තේරුම් ගැනීමට සැපවල ප්‍රභේදය තේරුම් ගත යුතු ය.