ථීනමිද්ධ ඇතිවීමේ හේතු

“අත්ථි භික්ඛවේ, අරති තන්දි විජම්භිතා භත්තසම්මදෝ චේතසෝ ලීනත්තං, තත්ථ අයෝනිසෝ මනසිකාරබහුලීකාරෝ අයමාහාරෝ අනුප්පන්නස්ස වා ථීනමිද්ධස්ස උප්පාදාය, උප්පන්නස්ස වා ථීනමිද්ධස්ස භීයෝභාවාය වේපුල්ලාය.”

“මහණෙනි, පිළිවෙත් පිරීමෙහි නො සතුටු බවය, ශරීරයේ අලස බව ය. ශරීරය ඒ මේ අතට නැමීම ය, ආහාරයෙන් වන මතය, සිතෙහි හැකිළෙන බව ය යන මේවා ඇත. ඒවා ගැන නුසුදුසු පරිදි මෙනෙහි කිරීම නූපන් ථීනමිද්ධයේ ඉපදීමට ද උපන් ථීනමිද්ධයේ වැඩීමට හා දියුණුවට ද හේතුවය” යනු එහි තේරුම ය.

පිළිවෙත් පිරීමෙහි නො සතුට ඇඟමැලි බව යනාදිය ඇති වූ කල්හි ඒවා ථීනමිද්ධය නිසා හට ගන්නා බාධක ධර්ම ලෙස, ආගන්තුක ධර්ම ලෙස, නැති කර ගතයුතු ධර්ම ලෙස නොසලකා: මා සතුටු නැත, මට සතුටක් නැත, මට පණ නැත, මාගේ ඇඟට පණක් නැත යනාදීන් ආත්ම වශයෙන් හෝ ආත්මීය වශයෙන් සිතන්නහුට නූපන් ථීනමිද්ධය උපදී. උපන් ථීනමිද්ධය වැඩේ.