ඉක්බිත්තෙන් මෙසේ බුදුරජාණන් වහන්සේ සිතූසිත හා සමඟ දසදහසක් සක්වළ බූමාටුදෙවියන් ආදිකොට ඇති සියලු දේවතාවෝ සතුටු වූ සිත් ඇති ව සාධුනාද පැවැත්ව්‍හ. එසඳ සර්වඥයන් වහන්සේ සිතූසිතට අනතුරුව ම ඔදාතකසිණසමාපත්තියට සමවැද දසදහසක් සක්වළ ආලෝකවේව යි ඉටූසේක. ඒ අධිෂ්ඨානචිත්තය හා සමඟ ම අවීචියෙහි පටන් අකනිෂ්ටබ්‍රහ්මලෝකය දක්වා ඒකාලෝක විය. එකෙණෙහි භාග්‍යවත් වූ සර්වඥයන් වහන්සේ දසදහසක් සක්වළ උතුරුවා අභිඥාපාදක කොට ඇති චතුර්ථධ්‍යානයට සමවැද එයින් නැඟී ආවර්ජනා කොට අධිෂ්ඨාන චිත්තයෙන් ආකාශයට පැන නැඟී ඒ නෑයන්ගේ ඉසපිට පස්වගුරුවන්නාක් මෙන් මහත්වූ දිව්‍යමනුෂ්‍ය පර්ෂත් මධ්‍යයෙහි යමකප්‍රාතිහාර්ය දක්වා වදාළසේක.
ඒ කෙසේ ද? යත්:- ඌර්ධ්වශරීරයෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, අධඃශරීරයෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය, අධඃශරීරයෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, ඌර්ධ්වශරීරයෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය, පූර්වශරීරයෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, පශ්චිමශරීරයෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය. පශ්චිමශරීරයෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, පූර්වශරීරයෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය, දකුණැසින් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, වමැසින් දියකඳෙක් පවත්නේය, වමැසින් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, දකුණැසින් දියකඳෙක් පවත්නේය, දකුණුකන්සිදුරෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, වම්කන්සිදුරෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය, වම්කන්සිදුරෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, දකුණුකන්සිදුරෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, දකුණුකන්සිදුරෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය, දකුණුනාසාසිදුරෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, වම්නාසාසිදුරෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය, වම්නාසාසිදුරෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, දකුණුනාසාසිදුරෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය, දකුණු දසරුවෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, වම්දසරුවෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය, වම්දසරුවෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, දකුණු දසරුවෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය, දක්‍ෂිණහස්තයෙන් ගිනි කඳෙක් පවත්නේය, වාමහස්තයෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය. වාමහස්තයෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, දක්‍ෂිණහස්තයෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය, දකුණැලයෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, වමැලයෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය, වමැලයෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, දකුණැලයෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය, දකුණු පයින් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, වම්පයින් දියකඳෙක් පවත්නේය, වම්පයින් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය, දකුණුපයින් දියකඳෙක් පවත්නේය, ඇඟිල්ලක් ඇඟිල්ලක් පාසා ගිනිකඳ පවත්නේය, ඇඟිලිඅස්සක් ඇඟිලිඅස්සක් පාසා දියකඳ පවත්නේය, ඇඟිලිඅස්සක් ඇඟිලිඅස්සක් පාසා ගිනිකඳ පවත්නේය, ඇඟිල්ලක් පාසා දියකඳ පවත්නේය, රෝමයක් පාසා ගිනිකඳ පවත්නේය, රෝමකූපයක් පාසා දියකඳ පවත්නේය, රෝමකූපයක් පාසා ගිනිකඳ පවත්නේය, රෝමයක් පාසා දියකඳ පවත්නේය, බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩහුන්සේක් වී නම් නිර්මිතසර්වඥයන් වහන්සේ සක්මන්කරණ සේක් හෝය, වැඩසිටිනාසේක් හෝය, සැතපෙනසේක් හෝය, බුදුරජාණන්වහන්සේ සැතපෙනසේක් වීනම් නිර්මිතසර්වඥයන් වහන්සේ සක්මන්කරණසේක් හෝය, වැඩසිටිනාසේක් හෝ ය, වැඩහිඳිනාසේක් හෝ ය, ඒ භාග්‍යවත් වූ සර්වඥයන් වහන්සේ තෙජෝකසිණසමාපත්තියට සමවැදීමෙන් ඌර්ධ්වශරීරයෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය. ආපොකසිණසමාපත්තියට සමවැදීමෙන් අධඃශරීරයෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය. නැවත තේජෝකසිණසමාපත්තියට සමවැදීමෙන් අධඃශරීරයෙන් ගිනිකඳෙක් පවත්නේය. ආපොකසිණසමාපත්තියට සමවැදීමෙන් ඌර්ධ්වශරීරයෙන් දියකඳෙක් පවත්නේය. මෙහි වූ කලි දියකඳ ගිනිකඳ හා මිශ්‍ර නොවන්නේය. ගිනිකඳ දියකඳ හා මිශ්‍ර නොවන්නේය. ෂට්වර්ණසනබුද්ධරස්මීන් අතුරෙන් දෙවැනි දෙවැනි වූ රස්මිය පළමු පළමු වූ රස්මියට යුවල යුවල වූවාක් මෙන් එකක්‍ෂණයෙහි පවත්නේය. දෙසිතක් එකවිට උපදනේ නැත, එතකුදු වුවත් සර්වඥවරයන් වහන්සේගේ භවාඞ්ගපරිවර්තනය ලඝු බැවින් හා පස් ආකාරයකින් පුරුදුව කරණලද්දාවූ සිත් ඇති බැවින් සවණක්රැස් එකක්‍ෂණයෙහි ම පවත්නේය. ඒ ඒ රස්මි පිණිස ආවර්ජනාදිය පරිකර්මය අධිෂ්ඨානය යන මේ සියල්ල වෙන වෙන ම වන්නේය. ඒ එසේ මැයි. භාග්‍යවත් වූ සර්වඥයන් වහන්සේ නීලරස්මි සඳහා නීලකසිණසමාපත්තියට සමවදනාසේක. රන්වන්රස් සඳහා පීතකසිණසමාපත්තියට සමවදනා සේක. රත්වූරස් විහිදුවනු සඳහා ලොහිතකසිණසමාපත්තියට සමවදනාසේක. සුදුරස් විහිදුවනු සඳහා ඔදාතකසිණසමාපත්තියට සමවදනා සේක. මෙසේ බුදුරජාණන් වහන්සේ යමකප්‍රාතිහාර්ය කරණකල්හි සියලු දසදහසක් සක්වළ නොයෙක් සැරහීමෙන් සරහන්නාක් මෙන් වූයේය.
ඉක්බිත්තෙන් සර්වඥයන්වහන්සේ යමකප්‍රාතිහාර්ය කරණ සේක් මහජනයාගේ සිත්හසර බලා ඔවුන්ගේ අදහසට සුදුසු වූ ධර්මකථාවක් සක්මන් කරමින් සිට වදාරනු කැමැති ව දස දහසක් සක්වළ දසදහසක් රුවන්මෙර පිළිවෙලින් සිට රුවන් ටැම් මෙන් කොට මෙරමුදුනෙහි දසදහසක් සක්වළ පැතිර සිටියා වූ එක් කෙළවරකින් නැගෙනහිරි සක්වළමෝවිට ඉක්ම සිටියා වූ කෙළවර ඇති, එක් කෙළවරකින් බස්නාහිරි සක්වළ මෝවිව ඉක්ම සිටියා වූ කෙළවර ඇති, සත්රුවන්මය වූ පැහැසරවත් වූ සක්මනක් මවා එහි සක්මන් කරණසේක්, අෂ්ටාඞ්ගයෙන් සමුපෙත වූ කණ්ණශ්‍රවණිය වූ සිත්කලු වූ බ්‍රහ්මස්වර විහිදුවා නොයෙක් නයින් විසිතුරු වූ චතුස්සත්‍යයෙන් යුක්ත වූ අනිත්‍යාදි ලක්‍ෂණත්‍රය ප්‍රකාශ කරන්නා වූ අතිමධුර වූ ධර්මදේශනාව කරණසේක්, දිව්‍යමනුෂ්‍යයන්ගේ නෙත්‍රයට රසාඤ්ජනයක් බඳු වූ යමකප්‍රාතිහාර්ය කොට වදාරණ සේක.
එසඳ භාග්‍යවත් වූ සර්වඥයන් වහන්සේ ඒ රුවන්සක්මන සක්මන්කරන සේක්, ඒ සක්මන දෙකෙළවරට පැමිණම නවත්නාසේක. අතුරෙහි කෙළවරට නොපැමිණ නොනවත්නාසේක. යම්සේ සතරරියන් පමණ සක්මනෙකැ සක්මන්කරණසේක් සක්මන දෙකෙළවරට පැමිණ ම වහා කරකැවේ ද, එපරිද්දෙන් ම සර්වඥයන් වහන්සේත් දසදහසක් යොදුනෙහි පැතිරසිටි රුවන් සක්මනැ දෙකෙළවරට පැමිණ මුත් අතුරෙහි සිට කරකැවී නොවඩනා සේක.
කිමෙක්ද? ඒ සර්වඥයන් වහන්සේ දසදහසක් සක්වළ පමණ දිග ඇති සක්මන හ්‍රස්ව කොට පූසේක් ද? නොහොත්, ඒ සක්මන දිග පළල නිසා මහත් වූ ආත්මභාවයක් මැවූසේක් ද? යත්: එසේ එදෙක ම නොකළසේක. ඒ සර්වඥයන් වහන්සේගේ බුද්ධ මහිමය නොසිතිය හැක්කේය. අකනිෂ්ටබ්‍රහ්මලෝකයෙහි පටන් අවීචිය දක්වා එකාඞ්ගණ විය. සරසින් දසදහසක් සක්වළ එක් එලිවිය. දෙවියෝ මනුෂ්‍යයන් දකිති, මනුෂ්‍යයෝ දෙවියන් දකිති. යම්සේ සියලු දිව්‍යමනුෂ්‍යයෝ ස්වභාවයෙන් අභිමුඛයෙහි සිට සමීපයේ සක්මන් කරන්නා දකිත් ද? එපරිද්දෙන්ම භාග්‍යවත් වූ සර්වඥයන් වහන්සේ මෙරමුදුනෙහි පිහිටි රුවන්සක්මන සක්මන්කරන්නා දුටහ. ඒ භාග්‍යවත් වූ සර්වඥයන් වහන්සේ විසින් කිඹුල්වත් නුවර නිග්‍රෝධාරාමයේ ඉතා සිත්කලු වූ දැකුම් ඇති රුවන්සක්මන සක්මන් කෙරෙමින් සිට මේ අනාගතවංශය වදාරණ ලද්දේය.
මෙපමණෙකින් කොතැන්හි දී දෙසන ලද්දේ ද? යන මේ ප්‍රශ්නය සර්වාකාරයෙන් විසර්ජනය කරන ලද්දේය.