එහි කවරකෙනකුන් විසින් දෙසන ලද්දේද? යත්:-
යම් සර්වඥකෙනකුන් වහන්සේ මේ කල්පයට සාරාසඞ්ඛ්‍ය කප්ලක්‍ෂයකින් මත්තෙහි අමර නම් නුවර සුමෙධ නම් බ්‍රාහ්මණකුමාරවැ අක්‍ෂරලිඛිතාදිවූ සියලු ශිල්පයෙහි නිෂ්පත්තියට පැමිණ දෙමවුපියන්ගේ ඇවෑමෙන් නොයෙක් කෙළගණන් වස්තු පරිත්‍යාග කොට සෘෂිප්‍රව්‍රජ්‍යාවෙන් පැවිදිවැ හිමාලය වනයෙහි වෙසෙමින් පඤ්චාභිඥා-අෂ්ටසමාපත්ති උපදවා ආකාශයෙන් යන්නාහු දීපඞ්කර සර්ව‍්ඥයන් වහන්සේ සුදර්ශන මහාවිහාරයෙන් නික්ම රඹගම් නුවරට වදනා සඳහා මං එළි කරන්නාවූ මහාජනයා දැක ඒ සුමේධතාපසයෝ තමන්ටත් එක් භූමි ප්‍රදේශයක් ඉල්වා ගෙන ඒ මාර්ග ප්‍රදේශය සරහා නිමවන්නාට පළමු කොට වැඩියාවූ සර්වඥයන් වහන්සේට තමන් හෙයක් කොට මද්ධමත්තේ අතුට සර්වඥයන් වහන්සේ සාරලක්‍ෂයක් ක්‍ෂීණාශ්‍රවයන් වහන්සේ හා සමඟ මද්ධ නොමැඩ මා පිට මැඩගෙන වඩනා සේක්වයි සිතා වැදහොත්තාහුය. දීපඞ්කර සර්වඥයන් වහන්සේ ඒ සුමේධතාපසයන් දැකලා ම මෙතෙම බුද්ධාඞ්කුරයෙක. අනාගතයෙහි සාරාසඞ්ඛ්‍ය කප් ලක්‍ෂයකින් කෙළවර ගෞතම නම් බුදුවන්නේය යි විවරණ දී වදාළ සේක.
ඒ සර්වඥයන් වහන්සේට මෑතභාගයෙහි කොණ්ඩඤ්ඤය - මඞ්ගලය - සුමනය -රෙවතය - සොභිතය - අනොමදස්සීය - පදුමය - නාරදය - පදුමුත්තරය - සුමේධය -සුජාතය - පියදස්සීය - අත්‍ථදස්සීය - ධම්මදස්සීය - සිද්ධත්‍ථය - තිස්සය - ඵුස්සය -විපස්සීය - සිඛීය - වෙස්සභූය - කකුසන්‍ධය - කොණාගමනය - කස්සපය යන ලොව බබලවා උපන්නා වූ තෙවිස්සක් පමණ සර්වඥවරයන් වහන්සේ සමීපයෙන් ලබන ලද විවරණ ඇතිවැ දශපාරමිතාය - දශඋපපාරමිතාය - දශපරමාර්ථ පාරමිතාය යන සමත්‍රිංශත් පාරමීධර්මයන් පූරණයකොට විශ්වන්තරාත්මභාවයෙහි සිට මහීකම්පා කරන්නාහු මහදන්දී, පුත්‍රදාරාවන් පරිත්‍යාග කොට, ආයුකෙළවර තුෂිත දිව්‍යලොකයෙහි ඉපැද එහි ආයු පමණින් සිට දසදහසක් සක්වළ දෙවියන් විසින් රැස්වැ සිටැ,
“කාලො’යං තෙ මහාවීර! උප්පජ්ජ මාතුකුච්ඡියං,
සදෙවකං තාරයන්තො බුජ්ඣස්සු අමතං පදං”යි.
යාච්ඤාකරණ ලදුවැ පඤ්චමහාවිලොකනය කොට, එයින් චුතව ශාක්‍යරාජවංශයෙහි ප්‍රතිසන්‍ධිග්‍රහණයකොටැ, එහි මහසම්පත් විඳිමින් ක්‍රමයෙන් සොඳුරු වූ යෞවනයට පැමිණ. තුන්සෘතුවට සුදුසුවූ තුන්පාදයෙහි දිව්‍යලෝකශ්‍රීයක් වැනි වූ රාජ්‍ය ශ්‍රී අනුභව කෙරෙමින් උයන් කෙළියට යන වේලෙහි ක්‍රමයෙන් ජීර්ණණ-ව්‍යාධි-මෘත සඞ්ඛ්‍යාත දේවදූතයන් තුන්දෙනා දැක, සංවේගයට පැමිණ වැලකැ, සතරවැනි වාරයෙහි ප්‍රව්‍රජිතරූපය දැක, ප්‍රව්‍රජ්‍යාව යහපතැයි මහණවීමට සිත් උපදවා, උයනට ගොස් එහි දවස් යවා, මඟල් පොකුණුතෙර හිඳ කපුවෙස් ගෙණ ආ විශ්වකර්මදිව්‍යපුත්‍රයා විසින් සරහා පිළියෙල කරන ලද්දාහු, රාහුල කුමාරයන් උපන් නියාව අසා, ස්නේහය බලවත් බව දැන යම් තාක් ස්නේහබන්‍ධනය මතුමත්තෙහි වඩා ගෙන නො යන්නේ වී නම්, පළමු කොටම ඒ ස්නේහබන්‍ධනය සිඳිමි යි සිතා සවස නුවරට වදනා වූ බෝධිසත්ත්වයෝ,
“නිබ්බුතා නූන සා මාතා නිබ්බුතො නූන සො පිතා,
නිබ්බුතා නූන සා නාරී යස්සා’යං ඊදිසො පති” යි.
කිසාගෝතමී නම් බිසවුන් විසින් කියන ලද මේ ගාථාව අසා, මම මැය විසින් නිබ්බුතපදය අස්වන ලද්දෙමි යි, මුක්තාහාරය ගලවා ඒ බිසවුන්ට යවා තමන්ගේ මාලිගාවට වැද ශ්‍රීයහන්මස්තකයෙහි හුන්නාහු නිද්‍රාවට පැමිණියාවූ නාටක ස්ත්‍රීන්ගේ තැතැනීම් නන්දෙඩීම් දත්කැවිලි ආදිවූ නොයෙක් විප්‍රකාර දැක සසර කලකිරුණාවූ සිත් ඇතිවැ ඡන්න නම් අමාත්‍යයා ලවා කන්‍ථක නම් අශ්වයා ගෙන්වා ගෙන ඔහු පිටට පැන නැගී ඡන්න නම් අමාත්‍යයා සමග දසදහසක් සක්වළ දෙවියන් විසින් පිරිවරනලදුව මහබිනික්මන් නික්ම අනෝමා නම් ගංතෙරදී මහණ ව, ක්‍රමයෙන් රජගහනුවරට ගොස් එහි පිඬුසිඟා ඇවිද පාණ්ඩවපර්වත සමීපයට ගොස් එතැන්හි හිඳ බිම්සරරජ්ජුරුවන් විසින් රාජ්‍යයෙන් පැවරූ කල්හි ඒ රාජ්‍ය ප්‍රතික්‍ෂේප කොට ආළාරකාලාමය, උද්දකරාමපුත්‍රය යන තාපසවරුන් දෙදෙනා සමීඵයට ගොස් ඔවුන්ගේ සමයම පරීක්‍ෂා කොට එහි සාරත්‍වයක් නුදුටු හෙයින් කලකිරුණා වූ සිත් ඇති වැ එතැන් පටන් සාවුරුද්දක් මුළුල්ලෙහි අනන්‍යසාධාරණවූ දුෂ්කරක්‍රියා කොට වෙසක්මස මැදිපොහෝ දිනයෙහි උදෑසන ම සුජාතා නම් සිටුදුව දුන් අසම්හින්න ක්‍ෂීරපායාසය නේරඤ්ජරා නම් ගඞ්ගාතීරයෙහි දී වලඳා තලිය උඩුගඟ බලා හැර ගංතෙර සල්වෙනෙහි දිවාවිහාර කොට සවස්වේලෙහි සොත්‍ථිය නම් බ්‍රාහ්මණයකු විසින් දෙනලද හීතණ අටමිටක් ගෙණ ශක්‍ර, සුයාම, සන්තුෂිතාදිවු නොයෙක් දෙවියන් පඤ්චාඞ්ගික තූර්‍ය්‍යනාදයෙන් හා පරසතු මදාරාමල් ආදියෙන් පූජා සත්කාර කරන්ට පටන්ගත් කල්හි මහකෙළ නම් නාරජ්ජුරුවන් විසින් ස්තුතිඝෝෂා පවත්වන්ට පටන්ගත් කල්හි බෝමැඩට පැන නැඟී තණ සළා පැන නැංගාවූ තුදුස්රියන් වජ්‍රාසනාරූඪ වැ යම්තාක් සම්‍යක්සම්බෝධිඥානය සමධිගමය නො කෙළෙම් වීම් නම් ඒතාක් මේ පර්යඞ්කයෙන් නැගී නො සිටිමි යි ප්‍රතිඥා කොට නැගෙනහිරට මුහුණ ලා වැඩ හිඳ හිරු අස්තට යන්නාට පළමු කොට ම සපරිවාර මාරපරාජය කොට ප්‍රථමයාමයෙහි පූර්වෙනිවාසානුස්මෘතිඥානය ද, මධ්‍යමයාමයෙහි ච්‍යුති උත්පත්ති දෙක දන්නා දිව්‍යඤ්චක්‍ෂූරභිඥානය ද, පශ්චිමයාමයෙහි ද්වාදශාඞ්ගප්‍රතීත්‍යසමුත්පාදය අනුලෝම ප්‍රතිලෝම වශයෙන් සන්මර්ශනය කෙරෙමින් ආනාපානචතුර්ථධ්‍යානයට සමවැද එයින් නැගී පඤ්චස්කන්‍ධයෙහි ද, උදයව්‍යය වශයෙන් සමපණස්ලකුණු දැක ගොත්‍රභූඥානය දක්වා විදර්ශනා වඩා ආර්යමාර්ගයෙන් සකල ක්ලේශයන් නසා අරුණු නැඟෙන වේලෙහි සර්වඥතාඥානය ද ප්‍රතිවේධ කොට ප්‍රීතිවේගයෙන් “අනෙකජාතිසංසාරං” යනාදීන් උදන් ඇනූසේක.
ඒ භාග්‍යවත් වූ නික්ලේශී වූ සම්‍යක් සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් මේ අනාගතවංශය දෙසන ලද්දේය. මෙපමණෙකින් කවර කෙනෙකුන් විසින් දෙසන ලද්දේද යන මේ ප්‍රශ්නය විශේෂයෙන් විසඳන ලද්දේය.