ඤාන වේශයෙන් වඤ්චක මානය

star_outline

සෙය්‍ය සදෘශ හීන වශයෙන් තෙවැදෑරුම් වූ මේ මානය බොහෝ සෙයින් පහළ වනුයේ ඥානයේ ආකාරයෙනි. සෙය්‍ය මානයා ගේ වශයෙන් තමා උසස් කොට ගත්තා වූ තැනැත්තාට වැටහෙනුයේ එය හිස් හැඟීමක් මානයක් වශයෙන් නොව සත්‍ය වශයෙන් ඇත්තා වූ තමාගේ උසස් බව පිළිබඳ ව තමාට ඇති වූ දැනීමක් ලෙසට ය. යමක ඇති සැටිය දැනීම ඥානය බැවින් තමා කෙරෙහි ඇති වූ “ඒ තමා උසස් ය යන හැඟීම මානය” යි ඔහුට කෙලෙසකින්වත් නො වැටහෙන්නේ ය. හෙතෙම තමා කෙරෙහි මානයක් ඇති බව නො පිළි ගන්නේ ය. රැවටුණා වූ ඔහුට තව දුරටත් ඒ ගැන කල්පනා කරතහොත් නොයෙක් ආකාරයෙන් නොයෙක් හේතු උදාහරණ සහිතව තමාගේ උසස් බව ම පෙනෙන්නේ ය. එයින් හේ වඩාත් රැවටෙන්නේ ය. රැවටුණා වූ හෙතෙම කිසිවකුට ගරු කරන්නට නැමෙන්නට නොකැමති වන්නේ ය. තමාට වඩා දැනුමැති අනෙකකු ඇති බව නො පිළිගන්නා හේ කිසිවකු ගේ කීමක් අනෙකකු ඇති බව නො පිළිගන්නා කිසිවකු ගේ කීමක් අවවාදයක් අනුශාසනාවක් නො පිළිගන්නේ ය. එ පමණකුත් නොව තමාගේ ඇඳුම් පැළඳුම්, කෑම් බීම්, සිරිත් විරිත් යන ආදිය අන් සැමට ම වඩා උසස් කොට සිතන්නේ ය. ඒවායේ නො මනා තැන් වෙනස් කරන්නටවත් ස්වල්පයක් වත් අනුන් අනුකරණය කරන්නටවත් නො කැමති වන්නේ ය. එයින් ඔහු දියුණුවට නො පැමිණෙන, සෑම කල්හි ම ඒ තත්ත්වයේ ම සිටින කෙනෙක් හෝ වඩාත් පිරිහෙන කෙනෙක් හෝ වන්නේ ය. සදෘශ මානයට රැවටුණ තැනැත්තා ද තමා අන්‍යයන් හා සම තන්හි තබා සිතමින් සෙය්‍යමානකාරයා සේ ම පිළිපදින්නේ ය.

හීන මානය ඇති තැනැත්තාහට පෙනෙනුයේ ද එය තමාට ඇති වූ හිස් හැඟීමක් මානයක් සැටියට නොව සත්‍ය වශයෙන් ඇත්තා වූ තමාගේ හීනත්වය පිළිබඳ ඇති වූ දර්ශනයක් හෙවත් ඥානයක් සැටියට ය. හීන මානය ඇති තැනැත්තා නිතර ම අනුන්ට අවනත වන, ගරු නො කළ යුත්තන්ට ද ගරු කරන කෙනෙකි. එයින් වඤ්චිත වූ තැනැත්තේ උසස් වන්නට සිතා තමා විසින් උසස් යයි සලකන අනුන් අනුකරණය කරන්නෙක් වන්නේ ය. අනුන් කරන සැටි බලා එයට අනුව කථාව කෑම බීම ඇඳුම සිරිත විරිත පවත්වන්නට උත්සා කරන්නෙක් වන්නේ ය. අනුන් අනුකරණය කළ යුතු තැන දී එසේ නො කිරීම ය, සෑම තැනදීම අනුන් අනුකරණය කිරීම ය යන මේ දෙක ම පරිහානියට හේතු ය.

මානය කා කෙරෙහිත් ඇති නමුත් සෑම දෙන ම වාගේ කියනුයේ එය අන්‍යයන්ට ඇති බව හා තමන්ට නැති බව ය. ඔවුන් එසේ කියනුයේ වඤ්චාවකට නොව, තමන් ගේ මානය තමන්ට නො වැටහෙන බැවිනි. නො වැටහෙනුයේ එය නිතරම වාගේ අන්‍ය වේශයකින් පහළ වන බැවිනි.