ස්මරණීය ධර්ම

“ඡයිමෙ භික්ඛවෙ, ධම්මා සාරාණීයා පියකරණා ගරුකරණා සංගහාය අවිවාදාය සාමග්ගියා එකී භාවාය සංවත්තන්ති. කතමෙ ඡ?

(1) ඉධ භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො මෙත්තං කාය කම්මං පච්චුපට්ඨිතං හෝති සබ්‍ර‍හ්මචාරීසු ආවී චේව රහෝව, අයම්පි ධම්මෝ සාරාණීයෝ පියකරණෝ ගරුකරණෝ සංගහාය අවිවාදාය සාමග්ගියා එකී භාවය සංවත්තති.

(2) පුන ච පරං භික්ඛවෙ, භික්ඛුනෝ මෙත්තං වචීකම්මං පච්චුපට්ඨිතං හෝති සබ්‍ර‍හ්මචාරීසු ආවී චේව රහෝව, අයම්පි ධම්මො-පෙ-

(3) පුන ච පරං භික්ඛවේ, භික්ඛුනෝ මෙත්තං මනෝකම්මං පච්චුපට්ඨිතං හෝති සබ්‍ර‍හ්මචාරීසු ආවී චේව රහෝව, අයම්පි ධම්මෝ - පෙ -

(4) පුන ච පරං භික්ඛවේ, භික්ඛු යේ තේ ලාභා ධම්මිකා ධම්මලද්ධා අන්තමසෝ පත්තපරියාපන්න මත්තම්පි තථාරූපේහි ලාභෙහි අප්පටි විභත්තභෝගී. අයම්පි ධම්මෝ - පෙ -

(5) පුන ච පරං භික්ඛවේ, භික්ඛු යානි තානි සීලානි අඛණ්ඩානි අච්ඡිද්දානි අසබලානි අකම්මාසානි භුජිස්සානි විඤ්ඤුප්පසත්ථානි අපරාමට්ඨානි සමාධි සංවත්ත-නිකානි. තථාරූපේහි, සීලෙහි සීලසාමඤ්ඤගතෝවිහරති සබ්‍ර‍හ්මචාරීසු ආවී චේව රහෝව, අයම්පි ධම්මෝ - පෙ -

(6) පුන ච පරං භික්ඛවේ, භික්ඛු යායං දිට්ඨි අරියා නීයානිකා නීයාති තක්කරස්ස සම්මා දුක්ඛක්ඛයාය. තථාරූපාය දිට්ඨියා දිට්ඨියාසාමච්ඤ්ඤගතෝ විහරති සබ්‍ර‍හ්මචාරීසු ආවී චේව රහෝව, අයම්පි ධම්මෝ සාරාණීයෝ පිකරණෝ ගරුකරණෝ සංගහාය අවිවාදාය සාමග්ගියා ඒකීභාවාය සංවත්තති.

ඉමේ ඛෝ භික්ඛවේ, ඡ ධම්මා සාරාණීයා පියකරණා ගරුකරණා සංගහාය අවිවාදාය සාමග්ගියා ඒකීභාවාය සංවත්තන්තීති.

(අංගුත්තර ඡක්ක සාරාණීයවග්ග)

ස්මරණීය ධර්මය යි කියනුයේ ප්‍රිය භාවය ඇති කරන ගෞරවය ඇති කරන උපකාර වශයෙන් පවතින අවිවාදයට සමගියට එක් සිත් ඇති බවට හේතු වන ගුණධර්මයන්ට ය. මේ සූත්‍රයෙහි වදාරා ඇති ස්මරණීය ධර්ම සයෙන් පස්වන සවන ධර්ම දෙක ආර්‍ය්‍ය පුද්ගලයන් කෙරෙහි පමණක් ලැබෙන පෘථග්ජන පැවිද්දන්ට නැති ධර්ම දෙකකි. සාමාන්‍ය පෘථග්ජන පැවිද්දන්ට ඇති කර ගත හැක්කේ පළමුවන දෙවන තුන්වන ස්මරණීය ධර්ම තුන පමණෙකි.

ඉදිරියෙහිදීත් නැති තැනදීත් වෙනසක් නැති ව සබ්‍ර‍හ්මචාරීන් කෙරෙහි මෛත්‍රීසහගත කාය කර්ම පැවැත්වීම ප්‍ර‍ථම ස්මරණීය ධර්මය යි.

ඉදිරියෙහිදීත් නැති තැනදීත් නොවෙනස් ව සබ්‍ර‍හ්මචාරීන් කෙරෙහි මෛත්‍රී සහගත වාක් කර්ම පැවැත්වීම ද්විතීය ස්මරණීය ධර්මය යි.

ඉදිරියෙහිදීත් නැති තැනදීත් නො වෙනස් ව මෛත්‍රී සහගත මනඃකර්ම පැවැත්වීම තෘතීය ස්මරණීය ධර්මය යි.

වැඩි මහලු සබ්‍ර‍හ්මචාරීන්හට ඔවුන් ඇති තැන දී ඔවුන් ඉදිරියේ දී ඔවුන් ගේ පා සිවුරු සෝදා දීම් පඬු තම්බා දීම් පඬු පොවාදීම් ඔවුන්ට පැන් එළවා තැබීම් ආදි කයින් කරන වැඩ කර දීම ඉදිරියෙහි මෛත්‍රීසහගත කාය කර්ම පැවැත්වීම ය. ඔවුන් නැති විට ද ඒවා කිරීම නැති තැන දී මෛත්‍රී සහගත කාය කර්ම පැවැත්වීම ය. ඔවුනට කරගත නො හෙන වැඩ කර දීමෙන් ද, තනි ව කළ නො හෙන වැඩ වලට සහාය වීමෙන් ද, ගිලන්වූ විට උපස්ථාන කිරීමෙන් ද තමාට බාල සබ්‍ර‍හ්මචාරීන් කෙරෙහි මෛත්‍රී සහගත කායකර්ම පැවැත්විය යුතුය. ඉදිරියෙහි දී ත් නැති තැන දී ත් වෙනසක් නැති ව ඒ ඒ පුද්ගලයාහට සුදුසු ගෞරවය දී කථා කිරීම මෛත්‍රී සහගත වාක් කර්ම පැවැත්වීම ය. “සුවපත් වෙත්වා” යනාදීන් මෙත් වැඩීම මෛත්‍රී සහගත මනඃකර්ම පැවැත්වීම ය. පැවිද්දන් අවංකව මේ ස්මරණීය ධර්ම තුන පමණක් වුවද පවත්වනවා නම් එයින් ම ද ඔවුන් අතර සමගිය පවත්නේ ය.

සතරවන ස්මරණීය ධර්මය නම් තමාගේ පාත්‍ර‍යට ලැබෙන ආහාර ටිකේ පටන් තමාට ලැබෙන ප්‍ර‍ත්‍යය සියල්ල ම සාංඝිකදෙයක් මෙන් සබ්‍ර‍හ්මචාරීන්ට සාධාරණ කිරීමය, සබ්‍ර‍හ්මචාරීන්ට දී ඉතිරි දෙයකින් පමණක් තමා යැපීමය. මෙය මහත් පරිත්‍යාග ශක්තියක් ඇති බලවත් මෛත්‍රියක් ඇති දුක් ඉවසීමේ ශක්තිය ඇති උදාර අදහස් ඇති පැවිද්දන් විසින් පමණක් පිරිය හැකි උසස් ගුණයෙකි. මෙය හොඳ හිත සමගිය තහවුරු වීමට අතිශයින් හේතු වන ගුණ ධර්මයෙකි. මේ උසස් ගුණය සැම දෙනා විසින් ම සම්පූර්ණ කළ නො හැකිවතුදු තරමක් දුරට වත් ඒ ගුණය තමන් කෙරෙහි ඇති කර ගැනීමට සියලු පැවිද්දන් විසින් ම උත්සාහ කළ යුතුය. අනුන්ගේ අමාරුකම් නො සලකන ආත්මාර්ථය පමණක් සලකන මහා ලෝභීන් වූ ඇතැම්හු යමකු දෙනවා නම් ඔහු ගැන නො බලා දෙන තැනැත්තාට ඉතිරි නො කොට සියල්ල ම ගනිති. ගත හැකි තාක් ගනිති. අනුන්ගේ දෙයක් තාවකාලික වශයෙන් ගතහොත් කිසි පරෙස්සමක් නැති ව එයින් ප්‍රයෝජනය ගෙන ඒ බඩුව විනාශ කරති. සුදුසු කාලයෙහි හිමියාට බඩුව ආපසු නො දෙති. හිමියා විසින් සොයන්නට එන තුරු ම බඩුව තමන් වෙත තබා ගනිති. යුක්තිය නො සලකා එවැනි ලාමක වැඩ කරන අවිනීත පුද්ගලයන් අතර ඉන්නා ගුණවතුන්ට ද මේ සතරවන ස්මරණීය ධර්මය නොපිරිය හැකිය.