දුශ්ශීල සේවනය පාපයක් නො වේ. දුශ්ශීලයකු හා මිත්‍ර වී ඔහු ශීලවන්තයකු කිරීමේ අපේක්‍ෂාවෙන් දුශ්ශීල සේවනය කරනවා නම් එය කුශලයෙකි. එබඳු යහපත් අදහසක් නැතිව කරන දුශ්ශීල සේවනය ද පාපයක් නො වේ. තථාගතයන් වහන්සේ විසින් නොයෙක් තැන්වල දුශ්ශීලයන් අසත්පුරුෂයන් සේවනය නො කළ යුතු බව වදාරා තිබේ. එසේ වදාරා ඇත්තේ දුශ්ශීලයන් හා මිත්‍ර‍ව ඔවුන් හා නිතර හැසිරෙන්නට පටන් ගත් කල්හි අනික් තැනැත්තාටත් දුශ්ශීලයන් කරන පව්කම් පුරුදු වන්නට ඉඩ ඇති බැවිනි.
ඇතැම්හු “බුදුන් වහන්සේ දුශ්ශීලයන් සේවනය නො කළ යුතුය” යි වදාරා තිබෙනවාය කියා ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයන්ට දන් දීමත් ඔවුන් වෙත යාමත් ඔවුන් හා කථා කිරීමත් ඔවුන් දෙස බැලීමත් මහා පාපයක් වශයෙන් අනුශාසනය කෙරෙමින් නූගත් ජනයා මුළා කෙරෙති. බොහෝ සෙයින් එසේ අනුන්ට අනුශාසනය කරන්නෝත් දුශ්ශීලයෝ ය. බොහෝ දුශ්ශීලයෝ තමන් ගේ දුශ්ශීලකම වසා ගැනීම සඳහා එබඳු බොරු බණ දෙසති.
ගිහි දුශ්ශීලයාත් දුශ්ශීලයා ම ය. ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයාත් දුශ්ශීලයා ම ය. ඒ දෙදෙනාගෙන් ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයා වඩා ගුණවත් ය. ගිහි දුශ්ශීලයා හොඳට ම නපුරු ය. බොහෝ ගිහි දුශ්ශීලයෝ තමන්ගේ දුශ්ශීලකම යට කර ගෙන පැවිද්දන් ගේ සිල් ගැන කථා කරති. අනුන් ගේ සිල් ගැන සොයන්නට වුවමනා කරන්නේ තමා සිල්වත් වීමෙන් පසුව ය.
ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයාය, ගිහි දුශ්ශීලයාය යන දෙදෙනා ගෙන් වඩා බියවිය යුත්තේ ගිහි දුශ්ශීලයාට ය. ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයා තමා දුශ්ශීල වුව ද අනුන් සුමග යවන්නෙකි. අනුන් ශීලයෙහි පිහිට වන්නෙකි. අනුන් කුශල ක්‍රියාවෙහි යොදවන්නෙකි. ගිහි දුශ්ශීලයා එසේ නො වේ. ඔහු පින්කම් වළක්වන්නෙකි. පව්කම්වලට අනුබල දෙන්නෙකි. තමා කරන පව්කම් බලෙන් අනුන්ට පුරුදු කරවන්නෙකි. ප්‍රාණඝාතය කරන දුශ්ශීලයා අනුන් ලවාත් එය කරවන්නට උත්සාහ කරයි. සොරකම් කරන දුශ්ශීලයා එයට අනුන් සහභාගී කර ගැනීමට උත්සාහ කරයි. බොරු කියන දුශ්ශීලයා ඒවා ස්ථිර කිරීමට අනුන් ලවාත් බොරු කියවන්නට උත්සාහ කරයි. සුරාපානය කරන දුශ්ශීලයා අනුන්ට සුරා පෙවීමට බොහෝ උත්සාහ කරයි. ඇතැම් ගිහි දුශ්ශීලයෝ පැවිද්දන් පවා දුශ්ශීලකම්වලට පොළඹවති. කරුණු මෙසේ හෙයින් දුශ්ශීලයන් දෙදෙනාගෙන් ගිහි දුශ්ශීලයා ම ඉතා නපුරු බව කිය යුතු ය. ගිහි බෞද්ධයා නරක් වන්නේ ගිහි දුශ්ශීලයා නිසා ය. ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයා නිසා ගිහියකු නරක්වන්නේ කලාතුරකිනි. ඇතැම් ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයෝ සිල්වත් භික්ෂූන්ට ද වඩා අනුනට යහපත කෙරෙති. එසේ ම අනුන් යහපතෙහි පිහිටවති. එබැවින් බොහෝ ගිහියනට ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයාගෙන් යහපතක් ම සිදුවන බව පරම සත්‍යයෙකි. ඇතැම් කෛරාටිකයෝ මේ සත්‍යය යට පත් කෙරෙමින් තමන් සිල්වතුන් සැටියට පෙනී සිට හැම භික්ෂුවක් ම දුශ්ශීල කොට කථා කරමින් නූගත් බෞද්ධයන් මුලා කොට භික්ෂූන් වහන්සේ ගේ තත්ත්වයට තමන් එන්නට තැත් කෙරෙති. ඔවුහු සාමාන්‍ය දුශ්ශීලයන්ටත් වඩා භයානක දුශ්ශීලයෝ ය.
ලෝකයෙහි බොහෝ සෙයින් සිදුවන්නේ ගිහි දුශ්ශීලයන් සේවනය කිරීමෙන් ගිහියන් දුශ්ශීල වීමත්, ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයන් සේවනය කිරීමෙන් ශ්‍ර‍මණයන් දුශ්ශීල වීමත් ය. ගිහි දුශ්ශීලයන් ආශ්‍ර‍ය කිරීමෙන් පැවිද්දන් දුශ්ශීල වීමත් ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයන් ආශ්‍රයෙන් ගිහියන් දුශ්ශීල වීමත් කලාතුරකින් සිදුවන්නකි. ගිහියන් විසින් විශේෂයෙන් පරෙස්සම් විය යුත්තේ ගිහි දුශ්ශීලයාගෙනි. පැවිද්දන් විසින් පරෙස්සම් විය යුත්තේ ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයාගෙනි.
“ඉධ භික්ඛවෙ, එකච්චො පුග්ගලො දුස්සීලො හොති පාපධම්මො අසුචි සංකස්සරසමාචාරො පටිච්ඡන්න කම්මන්තො අස්සමණො සමණපටිඤ්ඤො අබ්‍ර‍හ්මචාරී බ්‍ර‍හ්මචාරීපටිඤ්ඤො අන්තොපූති අවස්සුතො කසම්බුජාතො. එවරූපො භික්ඛවෙ පුග්ගලො ජීගුච්ඡිතබ්බො න සෙවිතබ්බො න පයිරුපාසිතබ්බො.”
මේ අංගුත්තර නිකායේ තික නිපාතයේ එන දේශනයෙකි. මෙය ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයා කෙරෙහි පැවිද්දන් විසින් පිළිපැදිය යුතු සැටි දැක්වෙන දේශනයෙකි. මෙය ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයා ගැන ම වදාරන ලද්දක් බව හොඳට ම පෙනෙන්නේ “අස්සමණො සමණපටිඤ්ඤෝ” යන වචන වලිනි. මේ දේශනයෙන් දැක්වෙන්නේ ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයා පිළිකුල් කළයුතු බව හා සේවනය නො කළ යුතු බව ය. ඇතැම් ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයෝ රාජ්‍යාදි උසස් අය පහදවා ගෙන ඔවුන් හා එක්වී සමාජයේ උසස් තැන්වලට පැමිණ සිටිති. ඔවුන් දක්නා කල්හි සමහරවිට සිල්වත් භික්ෂූන්ටත් ඔවුන් අනුගමනය කරන්නට සිත්විය හැකි ය. තථාගතයන් වහන්සේ දුශ්ශීලයා පිළිකුල් කළ යුතු බව වදාරා ඇත්තේ අනික් භික්ෂූන් එබඳු පුද්ගලයන් අනුගමනය කරන්නට නො සිතනු පිණිස ය.
ඇතැම් බුද්ධ දේශනාවල නියම අර්ථය ගත හැකි වීමට පිටකත්‍ර‍ය පිළිබඳ විශාල දැනුමක් වුවමනා ය. මෙයත් එබඳු දේශනයෙකි. මේ සූත්‍රයෙහි ඇති වචන දෙස උඩින් බලා මෙහි අර්ථය ගත හොත් නියම අර්ථය හසු නො වේ. විශේෂ විභාගයක් නැතිව මේ සූත්‍රයේ සැටියට කියත හොත් කියන්නට වන්නේ කවර ආකාරයකින් වත් දුශ්ශීලයා භජනය නො කළ යුතුය කියා ය. එසේ අර්ථය ගත හොත් අනුකම්පාවෙන් වත් දුශ්ශීලයන් සේවනය කිරීමට ඉඩක් නැත. දුශ්ශීලයන් සිල්වතුන් කිරීම අසත්පුරුෂයන් සත් පුරුෂයන් කිරීම මේ බුදුසස්නෙහි කරන්නට ඇති ඉතා උසස් වැඩකි. ඇසුරු නො කොට දුශ්ශීලයන් වර්ජනය කළ හොත් එය නො කළ හැකි ය. ඒ නිසා අනුකම්පාවෙන් දුශ්ශීලයන් සේවනය කළ යුතු ය. එය තථාගතයන් වහන්සේ විසින් අනික් සූත්‍ර‍යක දී අනුදැන වදාරා තිබේ. තවද :-
“චත්තාරො මේ භික්ඛවෙ! පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං කතමෙ චත්තාරො? අත්තහිතාය පටිපන්නො නො පරහිතාය, පරහිතාය පටිපන්නො නො අත්තහිතාය, නො අත්තහිතාය පටිපන්නො නො පරහිතාය, අත්තහිතාය ච පටිපන්නො පරහිතාය ච. ඉමෙ ඛො භික්ඛවෙ! චත්තාරො පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං”
යනුවෙන් තමා ගේ යහපත පිණිස පමණක් වැඩ කරන අනුනට යහපත නො කරන තැනැත්තා ය, අනුන් ගේ යහපත පිණිස වැඩ කරන තමා ගේ යහපත පිණිස නො පිළිපදින තැනැත්තා ය, තමා ගේ යහපත පිණිසත් අනුන් ගේ යහපත පිණිසත් ක්‍රියා නො කරන තැනැත්තාය, තමාගේත් අනුන්ගේත් යහපත පිණිස පිළිපදින තැනැත්තා ය කියා පුද්ගලයන් සතර දෙනකු ඇති බව තථාගතයන් වහන්සේ වදාරා තිබේ.
බොහෝ ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයෝ තමන් දුශ්ශීල වුවත් අන්‍යයන් ශීලයෙහි පිහිටවති. මා පිය උපස්ථානාදි යහපත් වැඩවල අන්‍යයන් යොදවති. දානාදි පින්කම්වල අන්‍යයන් යොදවති. තථාගතයන් වහන්සේ ගේ ධර්මය ලෝකයාට කියා දෙති. එබැවින් ඔවුහු අනුන් ගේ යහපත සිදු කරන්නෝ ය. ඔවුහු ඉහත කී පුද්ගලයන් සතර දෙනාගෙන් තමා ගේ යහපත නො තකා අනුන් ගේ යහපත සිදු කරන පුද්ගලයාට ඇතුළත් වෙති. දුශ්ශීල වූ ද ඔවුන් ඇසුරු කරන්නා වූ ද ගිහි පින්වත්හු ධර්මය දැනගෙන අකුශලයෙන් වළකිති. කුශලයෙහි යෙදෙති. යම් පුද්ගලයකු නිසා අකුශල් අඩුවේ නම් කුශල් වැඩේ නම් ඒ පුද්ගලයා සේවනය කළ යුතු බව:-
“යථාරූපං සාරිපුත්ත, පුග්ගලං සෙවතො අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති එවරූපං පුග්ගලං සෙවිතබ්බං”
යනුවෙන් තථාගතයන් වහන්සේ විසින් ‘සෙවිතබ්බා-සෙවිතබ්බ’ සූත්‍රයෙහි වදාරා තිබේ. එබැවින් හැම දුශ්ශීලයා ම අහක දැමිය යුතු නො වන බව දත යුතු ය. යම් භික්ෂුවක් ධර්‍මදේශනය කිරීම් ආදියෙන් ලොවට යහපතක් කරනවා නම්, ඒ භික්ෂුව දුශ්ශීලයකු වුව ද, ඔහුගෙන් අන්‍යයන්ට යහපතක් මිස නපුරක් නො වන බව දත යුතු ය. ප්‍ර‍තිග්‍රාහකයා ගේ දුශ්ශීලකම දායකයාටවත්, ධර්‍මදේශකයා ගේ දුශ්ශීලකම බණ අසන්නාටවත් එන්නේ නැති බව දත යුතු ය. යම් පුද්ගලයකු සේවනය කිරීමෙන් යහපතක් වේ නම්, ඒ පුද්ගලයා සේවනය නො කළ යුතුය යි කීම අනුන් ගේ යහපත නැති කිරීමකි. එය අනුන්ට නපුරක් කිරීමකි. දුශ්ශීලයන් සේවනය නො කළ යුතු බව දක්වන ඉහත කී සූත්‍ර‍ය දෙස බලා හැම දුශ්ශීලයෙක් ම සේවනය නො කළ යුතුය යි නො කිය යුතු ය. ඒ සූත්‍ර‍ය දේශනය කර තිබෙන්නේ සේවනයෙන් නපුරක් විය හැකි දුශ්ශීලයන් සඳහා පමණෙකි.
ප්‍ර‍සිද්ධියේ පව්කම් කරන ගිහි දුශ්ශීලයා පහසුවෙන් හැඳින ගත හැකි ය. දුශ්ශීලකම සඟවාගෙන සිල්වතකු සැටියට පෙනී සිටින ශ්‍ර‍මණ දුශ්ශීලයා ලෙහෙසියෙන් හැඳිනිය නො හැකි ය. ඇතැම් දුශ්ශීලයන් ලෝකයාට පෙනී සිටින්නේ පැවිද්දන් අතුරෙනුත් උසස් සිල්වතුන් ලෙස ය. දුශ්ශීලයා හැඳින ගත හැක්කේ දීර්‍ඝ කාලයක් ළඟින් ආශ්‍ර‍ය කිරීමෙනි. එසේ දත හැක්කේ ද ධර්ම විනය දත් අයට පමණෙකි. මෝඩ බෞද්ධයෝ තමන් කියන කියන දෙයට නැමෙන භික්ෂුව සිල්වතකු ලෙසත් තමා ගේ කැමැත්තේ සැටියට නො හැසිරෙන භික්ෂුව දුශ්ශීලයකු ලෙසත් සලකති. භික්ෂූන්ට පාරාජිකා ඇත්තේ සතරකි. දුශ්ශීල වන්නේ ඒවාට පැමිණීමෙනි. දැනට මිනිසුන් කියන සැටියට නම් පාරාජිකා සිය ගණනෙකි. මහණකම ගැන කිසිවක් නො දැන, විනය නො දැන, හිතෙන හිතෙන සැටියට දුශ්ශීලය යි කියමින් පැවිද්දන්ට ගර්හා කරන අය බෙහෙවින් ගර්හා කරන්නේ සිල්වත් භික්ෂූන් වහන්සේලාට ය. ඒ බරපතල පාපයක් බව දත යුතු ය.